Często podczas dokonywania usług przedsiębiorca ponosi dodatkowe koszty, które chciałby przenieść na swojego kontrahenta. Do wykazania takiej operacji wystawiana jest tzw. refaktura. Czym jest refaktura oraz jakie są zasady jej wystawiania? Odpowiadamy!Czym jest refaktura i co powinna zawierać?Przepisy podatkowe nie regulują wprost pojęcia refaktury, jednak w celu wyjaśnienia mechanizmu działania usług refakturowanych organy podatkowe przytaczają art. 8 ust. 2a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli podatnik dokona nabycia usługi we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej to uznaje się, że do rozliczenia tej usługi jest zobowiązana osoba ostatecznie z niej korzystająca, czyli wspomniana osoba trzecia. W takiej sytuacji podatnik nabywający usługę odsprzedaje ją osobie ostatecznie z niej powyższego postępowania jest interpretacja indywidualna z dnia 22 listopada 2017 r. wydana przez Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. w której czytamy, że: „[...] podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie. Konsekwencją uznania podatnika biorącego udział w odsprzedaży usługi za świadczącego, jest wystawienie przez niego faktury dokumentującej wyświadczenie tej usługi".Przepis ten jest źródłem praw i obowiązków podatników w odniesieniu do świadczeń określanych mianem „odsprzedaży” lub „refakturowania” z przedstawionymi wyżej przesłankami można zatem stwierdzić, że refaktura jest to dokument wystawiony przez nabywcę usługi w celu jej odsprzedaży na rzecz ostatecznego odbiorcy danej – co powinna zawierać?Refaktura nie musi być odzwierciedleniem faktury pierwotnej. Powinna jednak zawierać wszystkie dane, które wymagane są na zwykłej fakturze VAT zgodnie z art. 106e ustawy o VAT. Do danych tych zalicza się wystawienia,kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę,imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów, lub usług oraz ich adresy,NIP nabywcy i sprzedawcy,datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów, lub wykonania usługi, lub datę otrzymania zapłaty, jeżeli nastąpiła przed sprzedażą, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury,nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,wartość sprzedaży netto, VAT i opisu zawartego na refakturze musi jasno wynikać, co jest przedmiotem sprzedaży, aby możliwe było przypisanie do niej odpowiedniej stawki VAT. Szczegółowe wyjaśnienie tego, jak powinno się prawidłowo określić nazwę usługi na fakturze przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 22 maja 2017 roku, o syg. „Nazwa towaru na fakturze ma spełniać cele, dla jakich podatnik został zobowiązany do ewidencjonowania sprzedaży. Sprzedawca jest obowiązany opisać na fakturze każdy towar (usługę) i podać jego nazwę. Umieszczona na fakturze nazwa towaru (usługi) winna być zgodna z będącym przedmiotem sprzedaży towarem (usługą), a nadto powiązanie tej nazwy z ceną ma pozwolić na indywidualne określenie sprzedawanego towaru (usługi)”.Dlatego też podatnik, wystawiając refakturę, dla większej dokładności może poprzedzić nazwę refakturowanej usługi adnotacją „refaktura” lub „refaktura usługi [nazwa danej usługi]”. Refaktura a możliwość doliczenia prowizjiIstotą refaktury jest to, że powinna być ona wystawiona w wartości nienaruszonej, czyli w takiej wartości oraz formie, w jakiej podmiot odsprzedający ją zakupił. Oznacza to, że usługa refakturowana nie powinna być powiększona o dodatkową marżę, prowizję czy inne koszty, ani w żaden sposób ulepszana. Naliczanie marży lub prowizji do odsprzedawanej usługi powoduje, że taką sprzedaż należy rozumieć jako odrębną sprzedaż. Takie stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 20 października 2014 r., sygn. ILPP1/443-590/l4 -4/AW, w której czytamy, że w sytuacji„[...] kiedy Wnioskodawca dokonuje obciążenia Podmiotu trzeciego na kwotę wyższą od faktycznie poniesionej przez Zainteresowanego przy zakupie nie dochodzi do refakturowania w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy. W tym przypadku bowiem będzie miało miejsce odrębne świadczenie usług o wartości określonej przez Wnioskodawcę na wystawionej fakturze dla Podmiotu trzeciego”.Przykład Anna wynajmuje mieszkanie, które jest jej środkiem trwałym. Do czynszu pani Anna dolicza najemcy także koszty zużycia przez niego energii elektrycznej i wody zgodnie z otrzymanymi rachunkami. Czy w takim wypadku pani Anna ma prawo potraktować jako usługi refakturowane przeniesienie na najemcę kosztów mediów?Tak, w przypadku, gdy pani Anna przerzuca na swojego najemcę koszty mediów, w takiej wartości, jakiej zostały one rzeczywiście poniesione, to taką sprzedaż można traktować jako refakturę, nawet gdy na fakturze jest także koszt najmu. W tej sytuacji pani Anna na fakturze wykazała koszty zużycia energii elektrycznej i wody w rzeczywistej ich wartości, przez co należy je potraktować jako Adam zakupił usługę transportową na rzecz swojego klienta. Na fakturze sprzedaży obciążył swojego klienta doliczoną do odsprzedawanej usługi dodatkową kwotą marży. Czy w takim wypadku wystawioną fakturę może on potraktować jako refakturę?Nie, w przypadku gdy pan Adam do odsprzedawanej faktury doliczył także dodatkową marżę, to należy to traktować jako sprzedaż odrębnej usługi, a nie jako po stronie VAT – jak rozliczyć?Jak już zostało wyjaśnione, refaktura polega na odsprzedaży przez podmiot nabywający usługi finalnemu jej odbiorcy. Pojawia się zatem kwestia tego, jak prawidłowo ją opodatkować oraz kiedy powstaje obowiązek podatkowy w jak pojęcie refaktury, tak i kwestia powstania obowiązku na gruncie podatku VAT nie została jednolicie uregulowana przez przepisy. Co do zasady za moment powstania obowiązku podatkowego przy usługach refakturowanych przyjmuje się ogólną zasadę powstania obowiązku podatkowego właściwą dla danej usługi zgodnie z art. 19a ustawy o VAT. Należy przez to rozumieć, że powstanie obowiązku podatkowego na gruncie podatku VAT jest zależne od charakteru i przedmiotu usługi, kiedy miała miejsce oraz czy została ona wcześniej opłacona. W związku z tym nie da się jednoznacznie stwierdzić, jaką datę należy przyjąć za dzień powstania obowiązku podatkowego w VAT przy refakturowaniu usług, ponieważ jest to kwestia indywidualna, uzależniona od powyższych Karolina wynajmuje mieszkanie i co miesiąc wystawia swoim lokatorom refakturę związaną z kosztami energii elektrycznej. Kiedy pani Karolina powinna rozpoznać datę powstania obowiązku podatkowego w rejestrze VAT sprzedaży?Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT przy świadczeniu usług dostawy energii elektrycznej obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury, w związku z tym przy wystawianiu refaktury za dane usługi pani Karolina za dzień powstania obowiązku podatkowego powinna przyjąć dzień wystawienia Zbigniew chciał przerzucić koszty transportu na swojego kontrahenta. Usługa została wykonana w sierpniu, jednak rozliczenie między panem Zbigniewem a ostatecznym odbiorcą nastąpiło we wrześniu. Kiedy zatem Pan Zbigniew powinien rozpoznać obowiązek podatkowy dla danej usługi?Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT dla usług transportowych właściwym momentem powstania obowiązku podatkowego jest dzień wykonania usługi. W związku z tym, jako datę powstania obowiązku podatkowego w przypadku pana Zbigniewa należy przyjąć pierwotną datę wykonania usługi, czyli datę problematyką pojawiającą się na gruncie podatku VAT jest to, jaką stawkę powinien podać podatnik na wystawianej refakturze. Jak zostało już wcześniej wspomniane, refaktura powinna zostać wystawiona w wartości nienaruszonej, a co za tym idzie, podatnik przy jej wystawianiu powinien zastosować taką samą stawkę VAT, jak na fakturze wskazanej reguły istnieje jednak pewien wyjątek. Otóż w przypadku refaktury usług świadczonych przez Pocztę Polską, które są zwolnione z podatku VAT, podatnik ma obowiązek opodatkować daną usługę odpowiednią dla niej stawką VAT. Wynika to z tego, że usługi pocztowe są zwolnione z podatku VAT przedmiotowo, czyli na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT. W związku z tym podatnik refakturujący usługę pocztową nie ma prawa do zastosowania stawki Adam kupił meble do biura swojego klienta ze stawką VAT 23% i postanowił obciążyć go danym kosztem. W celu przeniesienia kosztu na swojego klienta pan Adam wystawił mu refakturę. Jaką w związku z tym stawkę VAT powinien zastosować pan Adam?Pan Adam powinien wystawić refakturę na identyczną wartość i stawkę VAT, jaka została podana na fakturze pierwotnej, czyli 23%.Przykład Katarzyna zakupiła znaczki pocztowe dla swojego szefa i otrzymała fakturę ze stawką ZW. Jako że pani Katarzyna jest na samozatrudnieniu, postanowiła koszt ten zrefakturaować na swojego szefa. Jaką stawkę VAT w związku z tym powinna zastosować?Pani Katarzyna refakturując usługi pocztowe powinna zastosować na refakturze zwykłą stawkę 23%, gdyż w przypadku usług pocztowych stawkę ZW ma prawo zastosować jedynie poczta państwowa. Jak refaktura powinna zostać rozliczona po stronie podatku dochodowego?Moment powstania obowiązku podatkowego przy usługach refakturowanych nie został określony również w przepisach na gruncie podatku dochodowego. W związku z tym, tak jak w przypadku podatku VAT za moment powstania obowiązku podatkowego przy refakturze należy przyjąć ogólną zasadę powstania obowiązku podatkowego na gruncie podatku dochodowego. W przypadku PIT moment ten jest tożsamy z datą uzyskania przychodu, czyli zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT, jest to dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:wystawienia faktury albouregulowania należności (jeżeli wystąpiło jako pierwsze).Refaktura w systemie – jak wystawić?W celu wystawienia refaktury w systemie należy wystawić zwykłą fakturę VAT z adnotacją „refaktura”. Aby zrobić to w sposób prawidłowy, należy przejść do zakładki PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ. W oknie, po uzupełnieniu danych sprzedaży w pozycji dodawania nazwy produktów i usług należy podać adnotację „Refaktura (nazwa usługi)” i wybrać odpowiednią stawkę na temat wystawiania refaktury w systemie znaleźć można w artykule: Refaktura - jak wystawić?
Przyszła jesień, niedługo zima, dzień jest coraz krótszy, a noc coraz dłuższa. Wiele osób doświadcza faktu, że wyjeżdżając rano do pracy jest jeszcze ciemno, a wracając z niej jest już ciemno. Szara zimowa aura sprawia, że coraz częściej dostrzegamy jak wiele osób ma nieprawidłowo ustawione światła. Może czas coś z tym zrobić?
jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? Ile osób możesz przewozić, gdy masz prawo jazdy kategorii B Jakiego sygnału dźwiękowego możesz używać w pojeździe samochodowym do czego służą tylne światła przeciwmgłowe samochodu osobowego? jaką funkcję w pojeździe samochodowym pełnią światła cofania? Tak, aby symetrycznie oświetlały całą drogę. Wyświetl całą odpowiedź na pytanie „W jaki sposób powinny być ustawione światła w pojeździe samochodowym”… jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? Sposób ustawienia świateł mijania określają szczegółowe przepisy. Niewłaściwe ich ustawienie powodować może oślepianie innych kierowców lub niepoprawne oświetlanie przestrzeni przed pojazdem. Ile osób możesz przewozić, gdy masz prawo jazdy kategorii B Definicję „autobusu” czytamy zaś w art. 2 pkt 41 – autobus – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą; Posiadając prawo jazdy kategorii B nie można więc przewozić więcej niż ośmiu osób (9 włączając kierowcę). Jakiego sygnału dźwiękowego możesz używać w pojeździe samochodowym Rozporządzenie regulujące zakres obowiązkowego wyposażenie pojazdu zezwala na stosowanie sygnału o ciągłym nieprzeraźliwym tonie. Sygnał zmienny zarezerwowany jest dla pojazdów uprzywilejowanych. do czego służą tylne światła przeciwmgłowe samochodu osobowego? Uzasadnienie: Tylne światła przeciwmgłowe poprawiają widoczność Twojego samochodu podczas gęstej mgły. jaką funkcję w pojeździe samochodowym pełnią światła cofania? Światła cofania w pojeździe samochodowym oświetlają drogę z tyłu pojazdu i sygnalizują manewr cofania. … Nocą oświetlają także przestrzeń za pojazdem.
Przy pracującym silniku, po włączeniu świateł mijania, pchnąć dźwignię 1. Na tablicy wskaźników zapala się lampka kontrolna. Chcąc ponownie włączyć światła mijania, należy jeszcze raz pociągnąć dźwignię 1 do siebie. Po wyłączeniu świateł drogowych reflektory świateł mijania powracają do swojej pierwotnej pozycji.
W przepisach prawa podatkowego nie występuje pojęcie refaktury. Jednak refakturowanie bardzo dobrze ukształtowało się w praktyce gospodarczej i jest często stosowane przez podmioty prowadzące działalność - na czym polega?Refakturowanie to przeniesienie kosztów na podmiot, który faktycznie korzysta z usługi. Mamy z nim do czynienia wówczas, gdy podatnik działa we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej (zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT). Kosztami wykonania usługi zostaje obciążony podmiot, który ostatecznie korzysta z usługi - czyli wspomniana osoba dotyczy na ogół usług, natomiast nie ma żadnych obostrzeń prawnych, aby dotyczyło również odsprzedaży można narzucać marże przy refakturowaniu?Podczas refakturowania pośrednik wystawia swojemu klientowi fakturę za usługę. Jednak na tej fakturze muszą znajdować się takie kwoty, jakie zostały umieszczone na fakturze pierwotnej. W związku z tym pośrednik nie może naliczać marży, pośrednicząc w transakcjach pomiędzy dostawcą usługi a jej finalnym a moment powstania obowiązku podatkowego VATW przypadku refakturowania dość problematyczne staje się ustalenie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT, ponieważ ani w ustawie, ani w innych przepisach sprawa ta nie została jednoznacznie przedstawiona. Dlatego też przyjmuje się, że obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych. Takie stanowisko zostało przyjęte w większości interpretacji wydanych przez organy podatkowe. Stwierdzono w nich, że datą powstania obowiązku podatkowego w sytuacji refakturowania jest data zakończenia wykonania usługi. Zdarzają się jednak także opinie, zgodnie z którymi moment ten jest równoznaczny z datą wystawienia refaktury. W związku z tym do chwili, w której przepisy nie zostaną jednoznacznie określone, warto w przypadku świadczenia refakturowanych usług postarać się o indywidualną interpretację w podatku dochodowymKwestia rozliczenia refakturowanych kosztów w podatku dochodowym również nie została doprecyzowana w ustawie. W związku z tym organy podatkowe opierają się w swoich interpretacjach na ogólnych zasadach dotyczących podatku przychodu z refaktury Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód powstaje w chwili wykonania usługi lub jej części, jednak nie później niż w dniu wystawienia faktury lub otrzymania jednak strony zawarły porozumienie, że dana usługa rozliczana jest w okresach rozliczeniowych, wówczas za datę powstania przychodu uznaję się ostatni dzień okresu rozliczeniowego. Czas trwania tego okresu ustala się w umowie lub na fakturze. Jednak rozliczenie usługi w ramach refaktury nie powinno zdarzać się rzadziej niż raz w gdy okres rozliczeniowy nie został określony, to za dzień powstania przychodu z refaktury uznaje się dzień jej stanowi sytuacja, gdy zapłata za usługę została uregulowana przed dniem wystawienia refaktury. W takim przypadku przychód powstaje w dniu uregulowania powyższych stwierdzeń może być indywidualna interpretacja podatkowa, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy 19 października 2009 roku (ITPB3/423-405/09/MT): “(...) strony uzgodniły, że część kosztów transportu obciążająca "S" jest „płatna na rzecz „SP” na podstawie refaktury wystawionej w okresach miesięcznych, w oparciu o kalkulację, w terminie 14 dni od daty wystawienia refaktury na „S” S. A.”. Umowa zawarta między tymi podmiotami przewiduje zatem, że regulowanie należności związanych z refakturowaniem usług transportowych obejmuje okresy miesięczne. Wskazuje to na ustalenie przez Wnioskodawcę i „S” S. A. miesięcznych okresów rozliczeniowych (...). W konsekwencji, datą powstania przedmiotowego przychodu należnego jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego uzgodnionego w umowie, tj. ostatni dzień okresu miesięcznego, za który wystawiana jest refaktura.” Można tu także przytoczyć fragment interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w dniu 2 czerwca 2011 r. (IBPBI/2/423-300/11/BG): “(...) jak wskazano refakturowanie jest szczególnym rodzajem sprzedaży, jedynym „dostępnym” momentem, w którym usługę refakturującego bezspornie można uznać za wykonaną, jest wystawienie faktury przez refakturującego (tu: Spółkę), a rozwiązanie polegające na ustalaniu momentu wykonania usługi według dokumentacji podatnika jest akceptowane zarówno w orzecznictwie, jak i pismach organów podatkowych, należy uznać, że momentem wykonania usługi, a co za tym idzie momentem powstania przychodu w analizowanym stanie faktycznym, będzie moment wystawienia przez Spółkę faktury”. Rozliczanie kosztu z refakturyJeśli chodzi o rozliczenie kosztów, które są refakturowane, organy podatkowe mają podzielone zdania. Jednak większość interpretacji podziela pogląd, iż koszty podlegające refakturowaniu stanowią koszty nie związane bezpośrednio z przychodami. W związku z tym są one zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich wśród interpretacji pojawiają się również stanowiska zgodnie, z którymi refakturowane koszty stanowią koszty bezpośrednio związane z refakturowanymi przepisy nie określają precyzyjnie, jak należy podejść do kwestii refakturowania kosztów. Zazwyczaj stanowisko organów podatkowych w tej kwestii zależne jest od profilu działalności danej firmy. Dlatego też wskazane jest, aby w razie wątpliwości wystąpić o wydanie indywidualnej refaktury w systemie pozwala swoim użytkownikom na dokonanie refaktury w prosty i szybki sposób. W tym celu należy wystawić zwykłą fakturę VAT i opodatkować ją właściwą stawką faktury następuje przez zakładkę: PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ, gdzie należy wprowadzić dane zgodnie z fakturą pierwotną. W polu nazwy produktu lub usługi należy zamieścić informację, że jest to refaktura oraz napisać czego ona dotyczy. Następnie należy wybrać odpowiednią dla danej transakcji stawkę zapisaniu faktura zostanie ujęta w rejestrze sprzedaży VAT oraz KPIR w kol. 7 jako sprzedaż towarów i usług lub Ewidencji przychodów pod wybraną stawką ryczałtu (w przypadku ryczałtowców).
- Pomiar natężenia oświetlenia światłami mijania powinien być wykonany z dokładnością ±0,1 lx/25 m. Kontrolę ustawienia świateł drogowych i mijania pojazdu samochodowego przeprowadza się za pomocą specjalnych przyrządów lub ekranu kontrolnego. 2.3. Pomiar światłości świateł drogowych i natężenia oświetlenia światłami
Prawo prasowe reguluje dość obszernie kwestie sprostowania. Art. 31a ustawy daje możliwość osobie zainteresowanej do wystąpienia z żądaniem sprostowania informacji nieprawdziwej lub nieścisłej, która ukazała się na łamach jakiegoś czasopisma lub dziennika. Skupić się należy przede wszystkim na brakach formalnych sprostowania, które są najczęstszą obroną nierzetelnego wydawcy przy odmowie zamieszczenia sprostowania. Często jest to niestety niezwykle skuteczna obrona. Osoba, która oczekuje od redakcji zamieszczenia sprostowania, przy jego tworzeniu musi jednakże pamiętać o kilku ważnych elementach. Czego ma dotyczyć sprostowanie? Po pierwsze należy ocenić czy materiał, którego sprostowania wymagamy, dotyczy faktów, ponieważ tylko w takim przypadku możemy skorzystać z tej formy dochodzenia swoich praw. Wypowiedzi ocenne lub opinie zamieszczone w artykule nie podlegają sprostowaniu, nawet jeśli naszym zdaniem materiał jest krzywdzący. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku na gruncie aktualnej regulacji „sprostowanie" polega na możliwości żądania od redaktora naczelnego publikacji wypowiedzi odnoszącej się do faktów, będącej przy tym nieścisłą lub nieprawdziwą. Odnosi się zatem do tych wypowiedzi, które są możliwe do zweryfikowania według kryterium prawda – fałsz (opisowych). Nie dotyczy natomiast wypowiedzi ocennych, stanowiących krytykę, którą zainteresowany podmiot może odbierać jako nieuzasadnioną, a nawet krzywdzącą. Wypowiedzi ocenne nie zawsze bowiem dają się zakwalifikować jako prawdziwe albo fałszywe. Oczywiście osoba, której dobra osobiste zostały naruszone, która uważa że dany materiał godzi w jej dobre imię, może dochodzić swoich praw na drodze postępowania cywilnego, ale nie poprzez sprostowanie. Polecamy: RODO. Ochrona danych osobowych. Przewodnik po zmianach Kto może złożyć wniosek Z wnioskiem o zamieszczenie sprostowania mogą wystąpić następujące osoby: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, w imieniu osoby zmarłej z wnioskiem mogą wystąpić osoby najbliższe, następcy prawni osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej. Wymogi formalne sprostowania Sprostowanie musi być w formie pisemnej, a wnioskodawca musi pismo nadać na poczcie lub złożyć osobiście w siedzibie redakcji w terminie 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego. Następnie przygotowując pismo z żądaniem sprostowania, należy pamiętać o kilku arcyważnych elementach, których w tym piśmie nie może zabraknąć, ponieważ w przeciwnym wypadku redaktor naczelny danej gazety może zgodnie z przepisami odmówić zamieszczenia naszego sprostowania. I do tych wymogów należą przede wszystkim: imię i nazwisko wnioskodawcy lub nazwę, adres korespondencyjny, podpis wnioskodawcy. Zobacz: Prawo prasowe Ten ostatni element czyli podpis jest bardzo istotny, zgodnie z rozważaniami Sądu Najwyższego: „znaczenie podpisu pod sprostowaniem należy wykładać uwzględniając cel takiego rozwiązania ustawowego. Celem tym jest wskazanie danych wnioskodawcy umożliwiających jego identyfikację, ocenę sprostowania jako pochodzącego od określonego podmiotu, ocenę czy wnioskodawca jest zainteresowanym w żądaniu opublikowania sprostowania oraz potwierdzenie przez wnioskodawcę treści sprostowania”. Sprostowanie musi być w formie pisemnej, a wnioskodawca musi pismo nadać na poczcie lub złożyć osobiście w siedzibie redakcji w terminie 21 dni od dnia opublikowania materiału prasowego. I to bardzo istotna informacja, ponieważ sporo osób przekonanych, że przesłanie pisma pocztą elektroniczną lub faxem rozwiązuje problem i trwa w przekonaniu, że pismo otrzymało bieg i oczekują odpowiedzi. I niestety gdy okres 21 dni mija, sprawa w zasadzie jest już zamknięta, ponieważ nie został spełniony ustawowy wymóg dostarczenia pisma. Stąd też trzeba być bardzo uważnym i respektować wszystkie ustawowe wymogi, ponieważ żadna redakcja nie będzie chętna do zamieszczenia jakiegokolwiek sprostowania, jest to bowiem niejako przyznanie się do swojej nierzetelności, co w odbiorze opinii publicznej jest źle odbierane. Tekst sprostowania Kwestia tekstu samego sprostowania została również uregulowana w tym przepisie. I tak, przygotowując treść, musimy zwrócić uwagę na objętość, mianowicie tekst nie może przekraczać dwukrotności objętości prostowanego fragmentu materiału prasowego. Obowiązki dotyczące samego formatu są następujące, chociaż to dotyczy już w większym stopniu redaktora: tekst musi być opublikowany w tym samym dziale i taką samą czcionką, co materiał, którego dotyczy; musi znaleźć się pod widocznym tytułem „Sprostowanie”. Nie należy zmieniać samego tekstu sprostowania, ani dokonywać skrótów bez zgody wnioskodawcy. Redaktor nie może sprostowania w żaden sposób komentować w tym samym numerze, w kolejnych wydaniach często takie sprostowania są już komentowane i wyjaśniane przez redakcje, co zdaje się być zrozumiałe. Sprostowania nie służą dobrej reklamie, a raz utracone zaufanie czytelników ciężko ponownie odzyskać, dlatego tak niechętnie redakcje podchodzą do tematu sprostowań. Z tego wynika również konieczność skrupulatnej analizy redakcyjnej nadsyłanych wniosków. Jeśli wystąpią jakiekolwiek braki formalne, których redakcja się dopatrzy, automatycznie będzie się uchylać od obowiązku zamieszczenia sprostowania. Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE
Czy masz wrażenie, że reflektory w Twoim samochodzie świecą coraz gorzej? Być może przyczyną tego jest ich zmatowienie. Na szczęście nie oznacza to, że musisz od razu kupić nowe lampy. W tym artykule doradzimy Ci, w jaki sposób, krok po kroku przeprowadzić renowację reflektorów samochodowych, tak aby wyglądały, jak nowe.
Kategorie: B Tagi: oświetlenie pojazdu Podstawa prawna: Zał. 1 pkt s. 11979 Rozporządzenia MI z dnia 18 września 2009 w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzenia badań (Dz. U. nr 155 poz. 1232) Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? Zwiększone zużycie paliwa. Zwiększone zużycie żarówek. Oślepianie kierujących nadjeżdżających z przeciwka.Większość samochodów w Polsce ma nieprawidłowo ustawione lub niesprawne światła - konieczna jest regulacja świateł mijania. Ustawianie świateł w samochodzie warto przeprowadzić po każdej wymianie żarówki, a żarówki powinno się wymieniać parami. Wymiana żarówek i ustawienie reflektorów w Stacji Kontroli Pojazdów kosztuje
Aspekty mechaniczne związane z zachowaniem bezpieczeństwa na drodzeWyczyść swoje odpowiedzi na tej stroniePytanie nr 21Do czego służą światła pozycyjne pojazdu?Do określania pozycji sygnalizowania zmiany pasa nr 22Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania?Zwiększone zużycie zużycie kierujących nadjeżdżających z nr 23W jaki sposób powinny być ustawione światła mijania w pojeździe samochodowym?Tak, aby oświetlały drogę na odległość do 30 m przed aby symetrycznie oświetlały całą aby oświetlały drogę nr 24Do czego służą tylne światła przeciwmgłowe samochodu osobowego?Zwiększają skuteczność sygnalizowania hamowania we światła widoczność pojazdu w gęstej mgle ograniczającej widoczność do 50 nr 25Jaką funkcję w pojeździe samochodowym pełnią światła cofania?Oświetlają drogę z przodu drogę z tyłu pojazdu i sygnalizują manewr tablicę rejestracyjną z tyłu nr 26Jaki może być skutek używania uszkodzonych lub zużytych piór wycieraczek w samochodzie osobowym?Zmniejszenie zużycia płynu do zużycia widoczności drogi w czasie nr 27Jakiego sygnału dźwiękowego możesz używać w pojeździe samochodowym?O ciągłym nieprzeraźliwym nr 28Jakie mogą być skutki nieszczelności układu wydechowego w pojeździe samochodowym?Zwiększenie pojemności poziomu emisji hałasu przez układ wydechowy pojazduZwiększenie spalania oleju nr 29Co może być przyczyną znacznie zwiększonej częstotliwości migania świateł kierunkowskazów?Zwarcie w obwodzie świateł żarówki w jednej z lamp napięcie nr 30Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania?Zwiększone zużycie widoczności drogi w zużycie żarówek.dopuszczenie do użytku w ruchu prawostronnym – homologacja ta określana jest oznaczeniami w postaci strzałek wybitych na kloszu reflektora, które skierowane są w lewo, w prawo lub (jak ma to miejsce w przypadku aut z oświetleniem symetrycznym) w lewo i w prawo. Sama kwestia dopuszczenia do użytku w ruchu prawostronnym lub lewostronnym Podstawa prawna Zał. 1 pkt s. 11979 Rozporządzenia MI z dnia 18 września 2009 w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzenia badań (Dz. U. nr 155 poz. 1232) Musisz przetłumaczyć "SIĘ DO REFLEKTORÓW" z polskiego i użyć poprawnie w zdaniu? Poniżej znajduje się wiele przetłumaczonych przykładowych zdań zawierających tłumaczenia "SIĘ DO REFLEKTORÓW" - polskiego-niemiecki oraz wyszukiwarka tłumaczeń polskiego.
Środki trwałe, które nie mogą być dłużej wykorzystywane w działalności gospodarczej, należy usunąć z ewidencji księgowej. Gdy składnik majątku nie został całkowicie zamortyzowany, nieumorzona wartość stanowi pozostały koszt operacyjny. Środki trwałe, z których korzystają firmy prowadzące działalność gospodarczą, to rzeczowe aktywa trwałe, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok. Muszą być one kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. To główne warunki zaliczenia danego składnika majątku do kategorii środków trwałych. Oznacza to np., że jeżeli zakupiona przez jednostkę maszyna produkcyjna będzie wymagała montażu, powinna ona zostać ujawniona na koncie - Środki trwałe w budowie. Na konto - Środki trwałe może zostać przeniesiona dopiero w momencie, gdy jednostka przyjmie ją do użytku. Podobnie będzie w przypadku awarii lub zniszczenia środka trwałego. Nieużywany składnik majątku nie może widnieć w ewidencji środków trwałych. W przypadku gdy środek trwały nie jest dłużej zdatny do użytku i nie może zostać naprawiony, należy go zlikwidować. Postawienie środka trwałego w stan likwidacji powinno być potwierdzone dokumentem LT. Jeżeli nie został on umorzony w całości, ewidencja usunięcia składnika majątku z ksiąg rachunkowych może przebiegać w następujący sposób: 1. Wyksięgowanie w wartości dotychczasowego umorzenia: strona Wn konta 050 - Umorzenie środków trwałych, strona Ma konta 010 - Środki trwałe. 2. Wyksięgowanie w wartości nieumorzonej: strona Wn konta 566 - Pozostałe koszty operacyjne, strona Ma konta 010 - Środki trwałe. Należy jednak pamiętać, że w przypadku gdy likwidacja jest skutkiem zdarzeń losowych, to część nieumorzona obciąża konto 775 - Straty nadzwyczajne. Postawione w stan likwidacji środki trwałe do czasu fizycznego przeprowadzenia tego procesu ujmuje się na koncie pozabilansowym. Oznacza to, że w dacie wyksięgowania składnika majątku z konta - 010 Środki trwałe należy go ujawnić w wartości początkowej po stronie Wn konta - Środki trwałe w likwidacji. Ostatecznie zlikwidowany środek trwały wyksięgowuje się zapisem: strona Ma konta - Środki trwałe w likwidacji. Środek trwały należy usunąć z ewidencji księgowej także w sytuacji, gdy spółka zdecyduje się na jego sprzedaż. W takim przypadku ewidencja księgowa może przebiegać w następujący sposób: 1. Wystawienie faktury za sprzedany środek trwały: strona Wn konta 240 - Inne rozrachunki, Ma konto 760 - Pozostałe przychody operacyjne (w wartości netto) i Ma konto 224 - VAT należny - wartość VAT należnego. 2. Wpływ środków za sprzedany środek trwały na rachunek bankowy: strona Wn konta 130 - Rachunek bankowy, strona Ma konta 240 - Inne rozrachunki. 3. Wyksięgowanie środka trwałego: strona Wn konta 050 - Umorzenie środków trwałych - do wysokości dotychczasowego umorzenia, strona Wn konta 766 - Pozostałe koszty operacyjne - w wysokości nieumorzonej, strona Ma konta 010 - Środki trwałe. Należy zwrócić uwagę, że firma będzie musiała wyksięgować środek trwały również wtedy, gdy zostanie on przekazany w formie aportu lub darowizny. NIEUMORZONY ŚRODEK TRWAŁY W księgach rachunkowych środki trwałe podlegają amortyzacji. W odróżnieniu od zasad amortyzacji podatkowej, którą rozpoczyna się w miesiącu następującym po miesiącu, w którym środek trwały wprowadzono do ewidencji, prawo bilansowe zezwala na rozpoczęcie dokonywania odpisów już w miesiącu, w którym środek trwały został przyjęty do używania. Stawka i okres amortyzacji w księgach rachunkowych uzależniony jest przede wszystkim od okresu ekonomicznej użyteczności danego środka trwałego. Przy likwidacji środka trwałego wartość nieumorzoną księguje się jako pozostałe koszty operacyjne. AGNIESZKA POKOJSKA @ PODSTAWA PRAWNA • Art. 3. pkt 15 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIETematy o przekaźnik świateł reflektorów, Przekaźniki świateł w 126p, Audi 80 '93 podłączenie przekaźnika spryskiwacza reflektorów, Przekaźniki świateł - problem - Opel omega B, Cinquecento termowentylator z pominięciem przekaźnika świateł i światła mijania Częstym przypadkiem wśród przedsiębiorców jest inwestycja w lokale mieszkalne lub użytkowe, przeznaczone na wynajem. O ile rozliczenie kosztów czynszu, wynikającego wprost z umowy, nie stanowi przedmiotu rozważań, to wiele wątpliwości u podatników wzbudza sposób rozliczenia mediów. W artykule przedstawimy, kiedy występuje refaktura kosztów za media a jakie koszty doliczać do usługi głównej! Refaktura kosztów za media a najem lokalu użytkowego Wynajem lokalu użytkowego wiąże się z koniecznością zawarcia umowy najmu, w której szczegółowo określone zostaną warunki najmu nieruchomości (usługi głównej) i kosztów dodatkowych z nią związanych, takich jak dostawa wody, energii elektrycznej, energii cieplnej, odprowadzenie ścieków czy wywóz nieczystości. Część mediów należy refakturować, a inne wliczać do usługi głównej, zwiększając w ten sposób podstawę opodatkowania. Zgodnie ze stanowiskiem Krajowej Informacji Skarbowej, odsprzedaż mediów jako odrębnych świadczeń, dotyczy następujących usług związanych z najmem nieruchomości: dostawy wody, dostawy energii elektrycznej, dostawy energii cieplnej, odprowadzania ścieków, ale tylko pod warunkiem, że usługi te rozliczane są na podstawie wskazań liczników lub ryczałtu. Refaktura kosztów za media wystawiona będzie na najemców, na podstawie faktur otrzymanych od bezpośrednich dostawców mediów, przy zastosowaniu właściwej stawki VAT dla dostaw danego rodzaju towarów lub usług. Nie należy jednak wliczać ich do podstawy opodatkowania usług najmu. Pozostałe media zwiększają podstawę opodatkowania usługi głównej. Wliczamy je do wartości czynszu i opodatkowujemy podstawową stawką VAT 23%. Usługi związane z najmem - z jaką stawka VAT będzie wystawiona refaktura kosztów za media? Refakturując media, należy mieć na uwadze, że dla niektórych rodzajów usług przyporządkowana została obniżona stawka VAT. W odniesieniu do zimnej wody i odprowadzania ścieków, wystawiona refaktura kosztów za media, będzie mieć zastosowaną stawkę VAT 8%. Energię elektryczną i cieplną refakturujemy natomiast przy zastosowaniu 23% stawki VAT. Wyrok TSUE w sprawie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Kwestia rozliczenia mediów przy usłudze najmu lokalu, od lat wzbudza kontrowersje. Głos zabrał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej i dnia 16 kwietnia 2015 r. wydał wyrok w sprawie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (C-42/14). Zgodnie z orzeczeniem, przesłanki przemawiające za traktowaniem najmu i odsprzedaży mediów jako odrębnych świadczeń, a zatem nie doliczanie ich kosztu do usługi głównej, to: istnienie indywidualnych liczników i rozliczanie kosztów w zależności od wskazań tych liczników, możliwość wyboru świadczeniodawcy przez wynajmującego lub zawarcia z nim bezpośredniej umowy. W przypadku natomiast, gdy elementy transakcji są ze sobą ściśle powiązane i tworzą jedno niepodzielne świadczenie ekonomiczne, którego rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to takie świadczenie uznawane jest za kompleksowe, a co za tym idzie, jego wartość doliczamy do usługi głównej, zwiększając w ten sposób podstawę opodatkowania. Co powinna zawierać refaktura kosztów za media? Refaktura, pomimo że od lat jest powszechnie stosowana w obiegu gospodarczym, po dziś dzień nie została zdefiniowana w przepisach podatkowych. W związku z brakiem uregulowań prawnych przyjęło się, że refaktura powinna zawierać takie same elementy jak zwykła faktura VAT, czyli: datę wystawienia; kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę; imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy; numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku; numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi; datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów, lub wykonania usługi i datę otrzymania zapłaty, jeżeli nastąpiła przed sprzedażą, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; nazwę (rodzaj) towaru lub usługi; miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług; cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto); kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, również w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto; wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto); stawkę podatku; sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku; kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku; kwotę należności ogółem. Refaktura może zawierać adnotację „refaktura”, ale nie jest to element podobnie jak tradycyjną fakturę VAT, wystawiamy najpóźniej do 15-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania usługi, ale nie wcześniej niż 30 dni przed wykonaniem usługi. Refaktura kosztów za media - o co warto zadbać podpisując umowę najmu użytkowego? Sporządzając umowę najmu lokalu użytkowego warto zadbać o to, aby sposób rozliczenia mediów został w niej szczegółowo określony. Dzięki temu, najemca od początku będzie wiedział na jakiej podstawie obciążany jest wszelkimi dodatkowymi kosztami, związanymi z usługą najmu. Spisanie umowy, w której wyszczególnione zostaną wszystkie prawa i obowiązki obu stron transakcji, może przyczynić się do szybkiego i bezkonfliktowego rozstrzygnięcia ewentualnych sporów. Dostosuj wysokość świateł mijania i świateł drogowych w mojej honda jazz. Dlatego gdy znak wisi na ścianie, otwórz maskę swojej Hondy Jazz, aby wyregulować reflektory. Zlokalizuj sąsiednią śrubę optyki i dokonaj regulacji, przekręcając ją od prawej do lewej, aby wyregulować wysokość. Celem jest, aby wiązki światła Twojej Na dzień 31 grudnia nie posiadałem w firmie żadnych towarów handlowych. Czy wobec tego także byłem zobowiązany sporządzić remanent końcowy? Prowadzę uproszczone rozliczenia w formie Ostrów § 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR zostało określone, że podatnicy są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury na dzień 1 stycznia oraz na koniec każdego roku podatkowego. Powinien on objąć towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Brak powyższych artykułów na stanie na dzień 31 grudnia nie zwalnia z obowiązku sporządzenia remanentu. Ponieważ będzie on zerowy, wystarczy zamieścić taką notatkę w dokumentacji końcowy a rozliczenie roczneUstalenie wartości remanentu początkowego i końcowego jest ważne również ze względu na sporządzenie rozliczenia rocznego. Jeżeli remanent na dzień 1 stycznia różni się od wartości wykazanej w remanencie na 31 grudnia - będzie to mieć wpływ na wysokość dochodu do opodatkowania. Art. 24 ust. 2 ustawy o PIT wskazuje, że u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących KPiR dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 (przychody z działalności gospodarczej) a kosztami uzyskania:powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lubpomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest związku z powyższym przepisy ustawy o podatku dochodowym zobowiązują podatników do wzięcia pod uwagę spisu z natury przy ustalaniu dochodu podlegającego opodatkowaniu za dany rok że na stanie magazynu nie znajdują się żadne towary handlowe, materiały podstawowe lub inne składniki, które powinny się znaleźć w remanencie końcowym sporządzonym na dzień 31 grudnia to podatnik ma obowiązek jego sporządzenia. Wówczas w KPiR wykazuje wartość remanentu końcowego jako "0".Warto pamiętać, że obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego. W tym przypadku zamiast spisu z natury na dzień 1 stycznia roku podatkowego do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego. Remanent końcowy w systemie także podkreślić, że nawet jeśli remanent końcowy był "zerowy" to mimo wszystko należy go uwzględnić w KPiR. W celu dodania remanentu końcowego w systemie należy przejść do zakładki EWIDENCJE » REMANENTY, gdzie należy zaznaczyć opcję DODAJ REMANENT. W oknie dodawania remanentu w polu RODZAJ należy wybrać REMANENT KOŃCOWY, jako datę należy podać ostatni dzień grudnia oraz podać wartość opis dodawania remanentu w systemie został opisany w artykule: Remanenty - jak go wprowadzić w systemie? W nielicznych przypadkach (tzw. reflektory matrycowe) może być konieczne ustawienie reflektorów w tryb serwisowy. Też proste, jeśli ktoś wie, jak to zrobić, i ma czym. Najczęściej po prostu włącza się w aucie z LED-ami światła mijania, podjeżdża narzędziem optycznym i szuka nim wiązki światła. Nie jest to jakiś duży problem. Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? 1. Zwiększone zużycie paliwa. 2. Pogorszenie widoczności drogi w nocy. 3. Zwiększone zużycie żarówek. 219 Pokaż prawidłową odpowiedź Poprzednie Następne Testy na prawo jazdy Ze świateł drogowych można korzystać z ściśle określonych sytuacjach. W porównaniu ze światłami mijania, czy światłami pozycyjnymi, mają one znacznie szerszy zakres światła. Oświetlają nie tylko drogę, ale także pobocze. Oznacza to, że stosowane są najczęściej wówczas, kiedy poruszamy się po nieoświetlonej drodze w LOGOWANIE (Zapomniałem hasła) LUB ZAREJESTRUJ SIĘ STRONA GŁÓWNA TWÓJ PAKIET PREMIUM TWOJE WYNIKI KWALIFIKACJE W ZAWODZIE FORUM ZAWODOWE NAUKA ZDALNA GENERATOR TESTÓW ARCHIWUM ARKUSZY WSPÓŁPRACA KONTAKT KWALIFIKACJA AU20 - CZERWIEC 2018 Pytanie nr 34 Na podstawie przedstawionego fragmentu faktury sprzedaży ustal, którą kwotę należności za sprzedane towary należy przyjąć do kasy hurtowni. A. 706,32 zł B. 453,87 zł C. 252,45 zł D. 602,75 zł
Pytania na prawo jazdy kategorii B (211) Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? 1. Zwiększone zużycie paliwa. 2. Zwiększone zużycie żarówek. 3. Oślepianie kierujących nadjeżdżających z przeciwka.
Blackjack - Obchidzić się Errata corrige Szybkiej instrukcji Instrukcja Mycie Blue& 1 SPIS TRESCI WITAMY Witamy URUCHAMIANIE I JAZDA ...................... 2 POZNAWANIE SAMOCHODU Deska rozdzielcza .............. 4 Obsługa manualnej skrzyni biegów . . 38 Obsługa skrzyni biegów Dualogic . . . 38 W RAZIE AWARII Zestaw wskaźników i wskaźniki . . . . . . 6 System FIAT Code i kluczyki . . . . . . 11 Uruchamianie silnika przy pomocy dodatkowego akumulatora . . . . . . . . . 40 Siedzenia Uruchamianie silnika przez pchanie samochodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Kierownica . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Klimatyzacja manualna . . . . . . . . . . 13 Klimatyzacja automatyczna . . . . . . . 14 Światła zewnętrzne . . . . . . . . . . . . . 15 Wymiana koła . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Zestaw szybkiej naprawy opon Fix & Go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Czyszczenie szyb . . . . . . . . . . . . . . 16 Dach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Dach składany . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Wymiana żarówki . . . . . . . . . . . . . . . 44 Elektryczne podnośniki szyb . . . . . . 20 Bagażnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Pokrywa silnika . . . . . . . . . . . . . . . 21 OBSŁUGA I KONSERWACJA Wymiana bezpieczników . . . . . . . . . . 45 Holowanie samochodu . . . . . . . . . . . . 49 Wykaz czynności przeglądów okresowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Elektryczne wspomaganie kierownicy " Dualdrive " . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Komora silnika . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Czujniki parkowania . . . . . . . . . . . . 23 DANE TECHNICZNE System Start & Stop . . . . . . . . . . . . . 23 Radioodtwarzacz i Blue & Me(TM) . . . . . . . 24 Ciśnienie pompowania opon BEZPIECZEŃSTWO Masy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Pasy bezpieczeństwa i napinacze . . . 27 Bezpieczne przewożenie dzieci . . . . . 29 Uzupełnianie płynów . . . . . . . . . . . . 59 Przystosowanie do montażu fotelików Isofix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 . . . . . . . 56 Koła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA . . . . . 62 Poduszki powietrzne . . . . . . . . . . . . 34 Boczne poduszki powietrzne (Side bag Window bag) . . . . . . . . . 36 1 WITAMY WITAMY Szanowny Kliencie, . Dziękujemy Ci za wybór marki Fiat i gratulujemy nowego samochodu Przygotowaliśmy niniejszą instrukcję, aby umożliwić Ci poznanie każdego szczegółu i używanie go zgodnie z jego przeznaczeniem. Zachęcamy do samochodu Fiat przeczytania jej z uwagą zanim rozpoczniesz pierwszą podróż Twoim samochodem. Zawarto w niej informacje, zalecenia i ostrzeżenia ważne dla eksploatacji samochodu, które ułatwią Ci wykorzystanie w pełni możliwości technicznych . Fiata Zaleca się uważne przeczytanie ostrzeżeń i wskazań oznaczonych poniższymi symbolami na poszczególnych stronach niniejszej Szybkiej instrukcji: dotyczy bezpieczeństwa osób; dotyczy integralnosci samochodu; dotyczy ochrony srodowiska. UWAGA: w obrębie tekstu, w odniesieniu do każdego omawianego tematu, zawarto następujące symbole, którym towarzyszą odnośne do nich numery. Numery te stanowią oznaczenie odnośnych ostrzeżeń w treści Szybkiej instrukcji, do których należy się odnieść. OSTRZEŻENIE: Niniejsza Szybka instrukcja ma na celu przedstawienie w sposób syntetyczny podstawowych właściwości i funkcji samochodu. Na załączonej płycie DVD będziesz mógł znaleźć kompletną Instrukcję obsługi i odnośne do niej suplementy w formacie elektronicznym. Mamy nadzieję, że będą one dla Ciebie użyteczne! W celu uzyskania bardziej kompletnych i szczegółowych informacji, patrz zawartość załączonej płyty DVD, dostarczonej wraz z samochodem w momencie dokonania zakupu. W razie potrzeby dane zawarte na płycie DVD można wydrukować, aby mieć możliwość łatwiejszego przeglądania ich. Grupa zaangażowana jest w działania na rzecz ochrony środowiska i bogactw naturalnych. W tym kontekście postanowiono dać pierwszeństwo, przy wyborze dokumentacji pojazdu, formatowi elektronicznemu, w miejsce tradycyjnej dokumentacji papierowej, przyczyniając się tym samym do redukcji zużycia wyrobów pochodzących z obróbki drewna. 2 WITAMY W załączonej Książce gwarancyjnej znajdziesz ponadto informacje o Usługach, jakie Fiat oferuje własnym klientom: o certyfikat Gwarancji z warunkami zachowania jej o zakres usług dodatkowych przeznaczonych tylko dla klientów Fiata Miłej lektury i szczęśliwej podróży! Niniejsza Szybka instrukcja opisuje wszystkie wersje marki Fiat . Dlatego należy uwzględnić jedynie informacje odnośne do wyposażenia i układu napędowego zakupionego przez daną osobę samochodu. Dane zawarte w niniejszej publikacji mają charakter informacyjny. FIAT zastrzega sobie prawo do zmiany, w dowolnym momencie, modeli i wersji opisanych w niniejszej instrukcji z przyczyn natury technicznej lub handlowej. W celu uzyskania dodatkowych informacji należy zwrócić się do ASO Fiata. 3 POZNAWANIE SAMOCHODU DESKA ROZDZIELCZA 4 POZNAWANIE SAMOCHODU 5 POZNAWANIE SAMOCHODU ZESTAW WSKAŹNIKÓW I WSKAŹNIKI LAMPKI SYGNALIZACYJNE I KOMUNIKATY NIEWYSTARCZAJĄCA ILOŚĆ PŁYNU HAMULCOWEGO (czerwona) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się w momencie, kiedy poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku spada poniżej minimum, z przyczyny możliwego wycieku płynu z układu. Lampka ta zaświeca się również w momencie włączenia hamulca ręcznego. Awaria poduszki powietrznej (czerwona) Ciągłe świecenie się lampki sygnalizacyjnej oznacza anomalię układu poduszek powietrznych. Nadmierna temperatura płynu chłodzącego silnik (czerwona) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się, gdy silnik jest przegrzany. Niewystarczające doładowanie akumulatora (czerwona) Lampka sygnalizacyjna powinna zgasnąć bezpośrednio po uruchomieniu silnika. Jezeli lampka sygnalizacyjna caly czas sie swieci lub miga, oznacza to, ze powstala anomalia akumulatora lub ukladu ladowania. Niewystarczające ciśnienie oleju silnikowego (czerwona) Lampka sygnalizacyjna powinna zgasnąć bezpośrednio po uruchomieniu silnika. Jezeli lampka sygnalizacyjna caly czas sie swieci lub miga, oznacza to, ze powstala anomalia dotyczaca cisnienia oleju silnikowego. Lampka sygnalizacyjna miga również w momencie, kiedy system rozpoznaje konieczność wymiany oleju (tylko w przypadku silników diesla z DPF). 6 POZNAWANIE SAMOCHODU Awaria elektrycznego wspomagania kierownicy "Dualdrive" (czerwona) Jeżeli lampka sygnalizacyjna będzie się świecić nie będzie efektu wspomagania elektrycznego kierownicy. Konieczne będzie zastosowanie większej siły na kierownicę, jednak skręcanie będzie możliwe. Niedokładnie zamknięte drzwi (czerwona) Lampka sygnalizacyjna świeci się, gdy jedne lub więcej drzwi lub pokrywa bagażnika nie są dokładnie zamknięte. Gdy podczas jazdy drzwi samochodu są otwarte, emitowany jest sygnał akustyczny. Awaria automatycznej skrzyni biegów/maksymalna temperatura oleju automatycznej skrzyni biegów (czerwona) Lampka sygnalizacyjna w zestawie wskaźników miga (jednocześnie na wyświetlaczu pojawia się komunikat i emitowany jest sygnał akustyczny), w momencie rozpoznania anomalii w skrzyni biegów. Niezapięte pasy bezpieczeństwa (czerwona) Lampka sygnalizacyjna w zestawie wskaźników zaświeca się i emitowany jest sygnał akustyczny (buzzer), jeśli pas bezpieczeństwa po stronie kierowcy jest niewłaściwie zapięty. Awaria EBD (czerwona)(żółto-pomarańczowa) Równoczesne zaświecenie się lampek sygnalizacyjnych przy pracującym silniku, wskazuje na anomalię systemu EBD lub niedostępność systemu. Wyłączona poduszka powietrzna po stronie pasażera (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się po wyłączeniu przedniej poduszki powietrznej po stronie pasażera. Awaria systemu ABS (żółto-pomarańczowa) Lampka zaświeca się gdy system jest niesprawny lub niedostępny. Dezaktywacja systemu Start & Stop (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się, gdy zostanie wyłączony system Start & Stop poprzez naciśnięcie przycisku w desce rozdzielczej. Awaria systemu kontroli silnika EOBD/wtrysku (żółto-pomarańczowa) Świecąca się lampka sygnalizacyjna lub lampka sygnalizacyjna, która zaświeca się w trakcie jazdy, sygnalizuje nieprawidłowe funkcjonowanie układu wtrysku. Czyszczenie DPF (filtr cząstek stałych) w toku (żółto-pomarańczowa) Lampka świeci się światłem stałym, aby zasygnalizować klientowi, że system DPF wymaga eliminacji zanieczyszczeń (cząstek stałych), za pośrednictwem procesu regeneracyjnego.. Rezerwa paliwa (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się, gdy w zbiorniku pozostaje około 5 litrów paliwa. Wstępne nagrzewanie świec żarowych (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna miga w przypadku anomalii w układzie wstępnego nagrzewania świec żarowych. Woda w filtrze oleju napędowego (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna świeci się, gdy w filtrze oleju napędowego jest woda. Awaria systemu ochrony samochodu - Fiat Code (żółto-pomarańczowa) Jeżeli przy pracującym silniku lampka miga, oznacza to, że samochód nie jest chroniony przez urządzenie blokujące silnik. Tylne światła przeciwmgłowe (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się po włączeniu tylnych świateł przeciwmgłowych. 7 POZNAWANIE SAMOCHODU Sygnalizacja awarii ogólnej (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się w następujących okolicznościach: awaria czujnika ciśnienia oleju silnikowego, woda w filtrze oleju napędowego, interwencja wyłącznika bezwładnościowego blokowania paliwa/blokowanie paliwa niedostępne, awaria świateł zewnętrznych, awaria czujników parkowania. Awaria systemu ESP/ awaria systemu Hill Holder (żółta) Zaświecenie się lampki oznacza awarię systemu ESP/Hill Holder. Zużyte klocki hamulcowe (żółto-pomarańczowa) Lampka sygnalizacyjna w zestawie wskaźników zaświeca się (jednocześnie pojawia się komunikat na wyświetlaczu), jeżeli klocki hamulców przednich są zużyte. Światła pozycyjne i światła mijania (zielona) Follow Me Home (zielona) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się w momencie włączenia świateł pozycyjnych lub świateł mijania. Przednie światła przeciwmgłowe (zielona) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się po włączeniu przednich świateł przeciwmgłowych. Kierunkowskaz lewy (zielona - migająca) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się, kiedy dźwignia sterowania światłami kierunkowskazów (strzałka) zostaje przesunięta w dół lub, wraz ze strzałką prawą, kiedy naciśnięty zostaje przycisk świateł awaryjnych. Kierunkowskaz prawy (zielona migająca) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się, kiedy dźwignia sterowania światłami kierunkowskazów (strzałka) zostaje przesunięta w górę lub, wraz ze strzałką lewą, kiedy naciśnięty zostaje przycisk świateł awaryjnych. Światła drogowe (niebieska) Lampka sygnalizacyjna zaświeca się po włączeniu świateł drogowych. Włączanie elektrycznego wspomagania kierownicy "Dualdrive" Wskazanie CITY zaświeca się na wyświetlaczu wielofunkcyjnym, gdy włączone zostaje elektryczne wspomaganie kierownicy "Dualdrive" przez naciśnięcie odpowiedniego przycisku sterującego. Włączenie funkcji SPORT Wskazanie SPORT zaświeca się na wyświetlaczu wielofunkcyjnym, gdy włączona zostaje ta funkcja przez naciśnięcie odpowiedniego przycisku sterującego. Włączenie funkcji ECO Wskazanie ECO zaświeca się na wyświetlaczu wielofunkcyjnym, gdy włączona zostaje ta funkcja przez naciśnięcie odpowiedniego przycisku sterującego. Po ponownym naciśnięciu przycisku wskazanie ECO gaśnie. 'Możliwa obecność lodu na drodze': Gdy temperatura zewnętrzna osiągnie lub spadnie poniżej 3°C, wskazanie temperatury zewnętrznej miga na wyświetlaczu, aby zasygnalizować możliwe oblodzenie drogi. 'Przekroczona prędkość dopuszczalna': Na wyświetlaczu pojawia się komunikat, gdy samochód przekroczy wartość ustawionej dopuszczalnej prędkości. 'Ograniczony zasięg': Na wyświetlaczu pojawia się odpowiedni komunikat, aby poinformować użytkownika, że zasięg samochodu spadł poniżej 50 km. 'System ASR': Wyświetlacz jest w stanie przekazać odpowiedni komunikat informujący użytkownika o wyłączeniu systemu. 8 POZNAWANIE SAMOCHODU WYŚWIETLACZ WIELOFUNKCYJNY A Sygnalizacja ewentualnego oblodzenia drogi Licznik kilometrów (wyświetlanie kilometrów/mil przebiegu) Pozycja ustawienia reflektorów (tylko przy włączonych światłach mijania) Wskaźnik cyfrowy poziomu paliwa Gear Shift Indication (wskazanie zmiany biegu) (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) Ewentualne włączenie elektrycznego wspomagania kierownicy Dualdrive B C D E F G I Wskazanie trybu jazdy Sport lub Eco (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) Wskaźnik cyfrowy temperatury płynu chłodzącego silnik Wskazanie funkcji Start & Stop L M N Data Wskaźnik temperatury zewnętrznej Godzina H MENU USTAWIEŃ o Menu składa się z szeregu funkcji, dostępnych w trybie " cyklicznym " . o Menu ustawień może być uruchomione poprzez szybkie naciśnięcie przycisku MENU ESC. Przez pojedyncze naciskanie przycisków + o - możliwe jest poruszanie się po liście menu ustawień. Tryby zarządzania w tym punkcie różnią się między sobą w zależności od właściwości wybranej pozycji. Menu składa się z następujących funkcji: o o o o o o OŚWIETLENIE BEEP SZYBKOŚCI DANE TRIP B REG. GODZINY REGUL. DATY ZOB. RADIO o o o o o o AUTOCLOSE JEDNOSTKA MIARY JĘZYK NAT. AKUST. NAT. PRZYC. BUZZER PASÓW o o o o SERVICE BAG PASAŻERA ŚWIATŁA DZIENNE WYJŚCIE Z MENU 9 POZNAWANIE SAMOCHODU KOMPUTER POKŁADOWY o ,,Komputer pokładowy" umożliwia wyświetlanie - gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji MAR - wielkości odpowiadających stanowi funkcjonowania samochodu. Funkcja ta składa się z dwóch oddzielnych trybów nazywanych ,,Trip A" i ,,Trip B". o Obie funkcje można zerować (reset - rozpoczynając nową podróż). o "Trip A" umożliwia wyświetlenie następujących wielkości: zasięg, odległość przejechana, średnie zużycie paliwa, chwilowe zużycie paliwa, prędkość średnia, czas podróży (czas jazdy). o "Trip B" umożliwia wyświetlenie następujących wielkości: odległość przebyta B, średnie zużycie paliwa B, prędkość średnia B, czas podróży B (czas jazdy). REGULACJA GODZINY (REGULACJA ZEGARA) o Godzine ustawia sie za posrednictwem wyswietlacza wielofunkcyjnego. o Po naciśnięciu przycisku MENU ESC na wyświetlaczu pojawią się dwa podmenu: "Godzina" i "Format". o Nacisnąć przycisk + lub - aby przesuwać się pomiędzy dwoma podmenu. o Wybrac zadana opcje i nacisnac przycisk MENU ESC. o W przypadku wejścia do podmenu "Godzina": po krótkim naciśnięciu przycisku MENU ESC na wyświetlaczu migać będą "godziny". o Nacisnąć przycisk + lub - aby wykonać regulację. o Po wprowadzeniu ustawien godziny, po krótkim nacisnieciu przycisku MENU ESC na wyswietlaczu migac beda "minuty". Należy ustawić minuty w taki sam sposób jak w przypadku godzin. o W wprowadzeniu ustawien godziny, nalezy nacisnac i przytrzymac wcisniety przycisk MENU ESC. DEZAKTYWACJA PODUSZKI POWIETRZNEJ PO STRONIE PASAŻERA I PODUSZKI BOCZNEJ (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) o Funkcja ta umozliwia wlaczenie/wylaczenie poduszki powietrznej po stronie pasazera. o Należy wykonać, co następuje: o nacisnąć przycisk MENU ESC i po pojawieniu się na wyświetlaczu komunikatu (Bag pass: Off ) (dezaktywacja) lub komunikatu (Bag pass: On) (aktywacja), wybrać jedną z pozycji przez naciśnięcie przycisku + lub - , następnie nacisnąć ponownie przycisk MENU ESC; o na wyświetlaczu pojawi się komunikat żądania potwierdzenia; o przez naciśnięcie przycisków + lub - wybrać (Tak), (aby potwierdzić aktywację/dezaktywację) lub (Nie), (aby zrezygnować); o nacisnąć krótko przycisk MENU ESC, wyświetli się żądanie potwierdzenia wyboru i nastąpi powrót do podglądu menu, lub nacisnąć przycisk dłużej, aby powrócić do ekranu standardowego bez zapamiętywania. USTAWIENIE REFLEKTORÓW o Gdy kluczyk w wylaczniku zaplonu znajduje sie w polozeniu MAR i wlaczone sa swiatla mijania, nalezy nacisnac przycisk + w celu wyregulowania reflektorów w góre i przycisk - w celu wyregulowania reflektorów w dól. 10 POZNAWANIE SAMOCHODU SYSTEM FIAT CODE I KLUCZYKI SYSTEM FIAT CODE 1 1 1 o System Fiat Code jest to system elektronicznej blokady silnika, który umożliwia zwiększenie ochrony przed próbami kradzieży samochodu. Aktywuje się automatycznie z chwilą wyjęcia kluczyka z wyłącznika zapłonu. o Przy każdym uruchomienia silnika, po przekręceniu kluczyka w położenie MAR, centralka systemu Fiat CODE przesyła do centralki kontroli silnika kod rozpoznania, aby zdezaktywować zablokowane funkcje. o Jeżeli, podczas uruchamiania silnika, kod nie zostanie rozpoznany prawidłowo, w zestawie wskaźników zaświeci się lampka sygnalizacyjna . o W takim przypadku należy przekręcić kluczyk w pozycję STOP i następnie w MAR; jeżeli zablokowanie trwa nadal, należy spróbować uruchomić silnik innym kluczykiem z wyposażenia. Jeżeli i to nie spowoduje uruchomienia silnika, należy zwrócić się do ASO Fiata. UWAGA: każdy kluczyk posiada swój kod, który powinien być zapamiętany w centralce systemu. Aby wprowadzić do pamięci nowe kluczyki, maksymalnie 8, należy zwrócić się do ASO Fiata. KLUCZYKI - CODE CARD o Z samochodem, wraz z kluczykami dostarczonymi w dwóch egzemplarzach, przekazywana jest karta kodowa CODE card, na której podane są: o kod elektroniczny. o kod mechaniczny kluczyków, do komunikowania się z ASO Fiata w przypadku potrzeby uzyskania duplikatów kluczyków. o Zaleca się, aby zawsze mieć przy sobie kod elektroniczny. 11 POZNAWANIE SAMOCHODU SIEDZENIA 2,3 SIEDZENIA PRZEDNIE Regulacja w kierunku wzdłużnym: należy podnieść dźwignię A i przesunąć siedzenie do przodu lub do tyłu: w pozycji jazdy ręce powinny trzymać koło kierownicy Regulacja pochylenia oparcia: należy obracać pokrętłem B. Regulacja na wysokość: poruszając dźwignią C można podnieść lub opuścić cześć tylną poduszki siedzenia, aby uzyskać jak najlepszą komfortową pozycję do jazdy. Składanie oparcia: aby złożyć oparcie należy posłużyć się dźwignią D (ruch 1) i nacisnąć w przód oparcie siedzenia aż do zablokowania (ruch 2); zwolnić dźwignię D nacisnąć oparcie w celu przesunięcia siedzenia w przód (ruch 3). Strona kierowcy i strona pasażera, z zapamiętaniem pozycji: aby ustawić siedzenie w pozycji początkowej należy przesunąć je w tył naciskając na oparcie, aż do zablokowania siedzenia (ruch 4), posłużyć się dźwignią D (ruch 5) i podnieść oparcie (ruch 6), aż do usłyszenia dźwięku zablokowania. Strona pasażera, gdzie nie przewidziano zapamiętania pozycji: aby ustawić siedzenie w pozycji początkowej należy przesunąć je w tył naciskając na oparcie, aż do zablokowania w żądanej pozycji (ruch 4), posłużyć się dźwignią D (ruch 5) i podnieść oparcie (ruch 6), aż do usłyszenia dźwięku zablokowania. 12 POZNAWANIE SAMOCHODU KIEROWNICA 2 o Dzwignia regulacji kierownicy znajduje sie na kolumnie kierowniczej pod dzwigniakierunkowskazu. o Aby odblokować kolumnę kierowniczą należy przesunąć dźwignię w dół. o Trzymając mocno rękę na kierownicy należy wyregulować kolumnę kierowniczą w najbardziej odpowiedniej pozycji. o Aby zablokowac ja w danej pozycji nalezy przesunac dzwignie w góre. KLIMATYZACJA MANUALNA 2 2 o Aby włączyć lub wyłączyć klimatyzację należy nacisnąć pokrętło prędkości wentylatora. UWAGA: Gdy włączona jest funkcja Start & Stop optymalne ogrzanie/ochłodzenie kabiny może nie być zagwarantowane. Aby umożliwić właściwe działanie klimatyzacji należy wyłączyć funkcję Start & Stop. RECYRKULACJA POWIETRZA o - Recyrkulacja powietrza wewnętrznego o - Wlot powietrza zewnetrznego o W celu uzyskania maksymalnej wydajności klimatyzacji należy włączyć recyrkulację powietrza. o W celu odparowania szyb należy umieścić pokrętło recyrkulacji na . 13 POZNAWANIE SAMOCHODU KLIMATYZACJA AUTOMATYCZNA 2 2 DZIAŁANIE AUTOMATYCZNE o Należy nacisnąć przycisk AUTO. o Wybrać żądaną temperaturę naciskając przyciski sterowania temperaturą. o System automatycznie utrzymuje ustawioną temperaturę. UWAGA: Klimatyzacja automatycznie zarządza funkcją Start & Stop w taki sposób, aby zapewnić właściwy komfort klimatyczny w kabinie, dezaktywując - o ile to konieczne - tę funkcję. RECYRKULACJA POWIETRZA o W celu uzyskania maksymalnej wydajności klimatyzacji należy włączyć recyrkulację powietrza. o Dioda w przycisku świeci się = recyrkulacja włączona o Dioda w przycisku zgaszona = recyrkulacja wyłączona o W celu odparowania szyb należy wyłączyć funkcję recyrkulacji powietrza. 14 POZNAWANIE SAMOCHODU ŚWIATŁA ZEWNĘTRZNE 5 ŚWIATŁA DZIENNE o Gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji MAR i pokrętło w pozycji O włączają się automatycznie światła dzienne. ŚWIATŁA MIJANIA/ŚWIATŁA POZYCYJNE o Gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji MAR należy obrócić pokrętło w pozycję . W zestawie wskaźników zaświeca się lampka sygnalizacyjna . W momencie włączenia świateł mijania wyłączają się światła dzienne. ŚWIATŁA DROGOWE , aby włączyć światła drogowe, należy o Gdy dźwignia znajduje się w pozycji pchnąć ją w kierunku deski rozdzielczej. W zestawie wskaźników zaświeca się lampka sygnalizacyjna . o Aby wyłączyć światła drogowe należy pociągnąć dźwignię w stronę kierownicy. Sygnały świetlne o Następują po pociągnięciu dźwigni w stronę kierownicy (pozycja niestabilna). KIERUNKOWSKAZY Należy ustawić dźwignię w pozycji (stabilnej): ?: aktywacja prawego kierunkowskazu o w dół?: aktywacja lewego kierunkowskazu o w górę 1 2 FUNKCJA ZMIANY PASA o Nalezy przesunac dzwignie w gore lub w dól (pozycja niestabilna) na mniej niz pól sekundy, wówczas kierunkowskaz (prawy lub lewy) wlacza sie na 3 migniecia w celu wskazania zmiany pasa ruchu, po czym natychmiast automatycznie wylacza sie. 15 POZNAWANIE SAMOCHODU FOLLOW ME HOME Funkcja ta umożliwia przez określony czasu oświetlenie przestrzeni przed samochodem. o Gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji STOP lub jest wyciągnięty, należy pociągnąć dźwignię lewą w stronę kierownicy w ciągu 2 minut po wyłączeniu silnika. o Po każdym pojedynczym pociągnięciu dźwigni świecenie świateł zwiększa się o 30 sekund, aż do maksymalnie 210 sekund. CZYSZCZENIE SZYB WYCIERACZKI SZYBY PRZEDNIEJ 37 Dźwignia może przyjmować pięć różnych pozycji (4 poziomy prędkości): o A - wycieraczka zatrzymana o B - funkcjonowanie przerywane o C - funkcjonowanie ciągłe wolne o D - funkcjonowanie ciągłe szybkie o E funkcjonowanie szybkie czasowe (pozycja niestabilna). Funkcja " Inteligentne mycie " : pociągnięcie dźwigni w stronę kierownicy (położenie niestabilne), uruchamia spryskiwacze szyby przedniej. Przytrzymując pociągniętą dźwignię można uaktywnić tylko jeden ruch wycieraczek szyby przedniej i jeden natrysk spryskiwaczy; wycieraczki rozpoczną jednak działanie automatyczne gdy dźwignia zostanie przytrzymana dłużej niż pół sekundy. Wycieraczka przestaje działać kilka ruchów po tym jak dźwignia zostaje zwolniona; operację wycierania " kończy " ruch czyszczący " następujący po kilkusekundowej przerwie. WYCIERACZKA SZYBY TYLNEJ 37 3 Działanie wycieraczki szyby tylnej o Gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w położeniu MAR, aby włączyć wycieraczkę należy obrócić pokrętło w pozycję . Funkcja " Inteligentne mycie " o Aby włączyć natrysk spryskiwacza, należy pchnąć dźwignię w kierunku deski rozdzielczej i przytrzymać ją w takiej pozycji. 16 POZNAWANIE SAMOCHODU DACH 8 4 DACH Z SZYBĄ STAŁĄ o Dach otwierany o szerokim przeszkleniu składa się z panelu szklanego wyposażonego w roletę przeciwsłoneczną otwieraną ręcznie. Roleta ta może być używana w pozycjach "całkowicie zamknięta" lub "całkowicie otwarta" (nie ma stałych pozycji pośrednich). o W celu otworzenia rolety należy uchwycić odpowiednią klamkę i nacisnąć zaczep A, następnie przesunąć ją aż do pozycji całkowitego otwarcia. W celu zamknięcia jej należy wykonać czynności odwrotne do powyższych. DACH OTWIERANY o Jeśli chodzi o działanie rolety przeciwsłonecznej, patrz sekcja Dach z szybą stałą. Otwieranie dachu o Należy nacisnąć i przytrzymać wciśnięty przycisk B, dach ustawi się w pozycji "spoiler". W celu całkowitego otworzenia dachu należy ponownie nacisnąć przycisk B i przytrzymać go: dach zatrzyma się jednak w pozycji, w której ustawi się w momencie puszczenia przycisku. Zamykanie dachu o Należy nacisnąć przycisk A i przytrzymać wciśnięty: dach ustawi się w pozycji " spoiler " . Dach zatrzyma się jednak w pozycji, w której znajdzie się po puszczeniu przycisku. Należy nacisnąć ponownie przycisk A i przytrzymać wciśnięty aż do pełnego zamknięcia dachu. Urządzenie zapobiegające przed zgnieceniem o Dach otwierany wyposażony jest w system zabezpieczający przed zgnieceniem, będący w stanie rozpoznać ewentualną obecność przeszkody w trakcie zamykania dachu. W razie wystąpienia przeszkody system przerywa działanie i natychmiast odwraca kierunek przesuwania się dachu. 17 POZNAWANIE SAMOCHODU Manewr awaryjny W przypadku braku działania wyłącznika, dach otwierany można przesuwać ręcznie zgodnie z poniższym opisem: o zdjąć zaślepkę ochronną umieszczoną na poszyciu wewnętrznym, za roletą przeciwsłoneczną; o wyjąć klucz nasadowy znajdujący sie na wyposażeniu i umieszczony w pokrowcu z narzędziami w bagażniku; o włożyć klucz z wyposażenia do gniazda i obracać: o w prawo w celu otwarcia dachu; o w lewo w celu zamknięcia dachu. DACH SKŁADANY 8,9 5 o Otwieranie/zamykanie dachy składanego możliwe jest za pomocą przycisków wewnętrznych samochodu, znajdujących się w pobliżu deski rozdzielczej. o Zaleca się zamykać dach składany, jeśli pozostawia się samochód na parkingu. Dach składany zamknięty nie tylko chroni skutecznie kabinę przed nieprzewidzianymi uszkodzeniami związanymi z niepogodą, ale także chroni przed kradzieżą. OSTRZEŻENIE: w przypadku częstego przesuwania dachu w krótkim czasie, może wystąpić przegrzanie silniczka i w konsekwencji zablokowanie systemu przez ochronę termiczną. Należy odczekać minutę i powtórzyć sterowanie. Otwieranie z pozycji wyjściowej dachu całkowicie zamkniętego o Po naciśnięciu jeden raz przycisku (onetouch) dach otwiera się automatycznie aż osiągnie pozycję całkowitego otwarcia poziomego (pozycja spoiler). o Jeżeli przed osiągnięciem pozycji zatrzymania zostanie naciśnięty jeden z dwóch przycisków, dach zatrzyma się w jednej z pozycji pośredniej na odcinku poziomym otwarcia. Otwieranie z pozycji wyjściowej dachu w położeniu poziomym pośrednim o Z pozycji pośredniej na odcinku poziomym po naciśnięciu przycisku (one-touch) dach wznawia ruch automatyczny do momentu osiągnięcia pozycji całkowitego otwarcia na odcinku poziomym (pozycja spoiler). 18 POZNAWANIE SAMOCHODU Otwieranie dachu z pozycji spoiler w pozycję całkowitego otwarcia o Z pozycji spoiler, po naciśnięciu przycisku (one-touch) dach ustawia się automatycznie w pozycji całkowitego otwarcia (otwarcie pionowe). o Z pozycji spoiler, po naciśnięciu przycisku (one-touch) dach ustawia się automatycznie w pozycji całkowitego otwarcia (otwarcie pionowe). Zamykanie dachu z pozycji całkowicie otwartej o Po naciśnięciu jeden raz przycisku (one-touch) dach zamknie się automatycznie aż osiągnie pozycję spoiler (zamknięcie odcinka pionowe). Jeżeli przed osiągnięciem pozycji końcowej naciśnięty zostanie jeden z dwóch przycisków, dach zatrzyma się i zmieni kierunek przesuwania, ustawiając się w pozycji początkowej (całkowicie otwartej). Pozycja wyjściowa: z pozycji spoiler do dachu całkowicie zamkniętego o Z pozycji spoiler po naciśnięciu przycisku (one-touch) dach ustawi się automatycznie w pozycję bezpieczeństwa (około 25 cm od pozycji całkowitego zamknięcia). Jeżeli przed osiągnięciem pozycji zatrzymania zostanie naciśnięty jeden z dwóch przycisków, dach zatrzyma się w jednej z pozycji pośredniej na odcinku poziomym otwarcia. UWAGA: dach nie zamyka się całkowicie w sposób automatyczny. Aby całkowicie zamknąć dach konieczne jest przytrzymanie wciśniętego przycisku B. W momencie puszczenia przycisku zanim dach osiągnie pozycję całkowitego zamknięcia, nastąpi natychmiastowe zatrzymanie dachu. Pozycja wyjściowa: z pozycji pośredniej do dachu całkowicie zamkniętego o Z pozycji pośredniej na odcinku poziomym po naciśnięciu przycisku (one-touch) dach wznawia ruch automatyczny do momentu osiągnięcia pozycji bezpieczeństwa (około 25 cm od pozycji całkowitego zamknięcia na odcinku poziomym). o Aby zamknąć całkowicie dach konieczne jest dłuższe naciśnięcie przycisku. o W momencie puszczenia przycisku zanim dach osiągnie pozycję całkowitego zamknięcia, nastąpi natychmiastowe zatrzymanie dachu. 19 POZNAWANIE SAMOCHODU Manewr awaryjny W przypadku braku funkcjonowania przycisków sterujących, dach można przesunąć ręcznie w następujący sposób: o wyjąć klucz znajdujący sie na wyposażeniu i umieszczony w bagażniku w zestawie z pojemnikiem z narzędziami lub z zestawem Fix & Go Automatic; o włożyć klucz w odpowiednie gniazdo znajdujące sie wewnątrz komory bagażnika, pod półka tylną, w punkcie pokazanym na rysunku; o obrócić: w prawo, aby otworzyć dach składany; w lewo, aby zamknąć dach składany. ELEKTRYCZNE PODNOŚNIKI SZYB 8 Patrz rysunek deski rozdzielczej na stronie 4 niniejszej Szybkiej instrukcji. o Działają, gdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje sie w pozycji MAR i przez około dwie minuty po ustawieniu kluczyka w pozycji STOP lub po wyjęciu go. o Dwa przyciski sterujące znajdują się w pobliżu dźwigni zmiany biegów (jeden na każdą stronę). o Po przytrzymaniu przycisku naciśniętego przez kilka sekund szyba podniesie się lub obniży automatycznie (tylko gdy kluczyk jest w pozycji MAR). BAGAŻNIK 11 KLAMKA ELEKTRYCZNA (SOFT TOUCH) o Aby otworzyć pokrywę bagażnika należy posłużyć się klamką elektryczną. o Aby recznie odblokowac zamek nalezy uzyc wkladki metalowej kluczyka wylacznika zaplonu. o Aby odblokować zamek przy użyciu pilota . należy nacisnąć przycisk o Aby go zamknąć należy posłużyć się uchwytem umieszczonym na wewnętrznej stronie pokrywy. o Niedokładne zamknięcie pokrywy bagażnika zostanie zasygnalizowane przez zaświecenie w zestawie się lampki sygnalizacyjnej wskaźników (gdzie przewidziano). 20 POZNAWANIE SAMOCHODU Otwieranie pokrywy bagażnika przy dachu całkowicie otwartym ) ( o Po naciśnięciu jeden raz przycisku otwarcia pokrywy bagażnika (one-touch) dach automatycznie zamknie się w pozycję spoiler; po osiągnięciu pozycji spoiler otworzy się zamek pokrywy bagażnika. Otwieranie awaryjne pokrywy bagażnika Aby otworzyc od wewnatrz pojazdu pokrywe bagaznika, w przypadku rozladowania akumulatora samochodu lub uszkodzonego zamka elektrycznego, nalezy: o wyjąć zagłówki tylne; o położyć oparcia; o aby odblokować mechanicznie klapę tylną, działając w komorze bagażnika, przesunąć dźwignię A. POKRYWA KOMORY SILNIKA o Należy pociągnąć dźwignię umieszczoną pod zestawem wskaźników przy drzwiach kierowcy. Patrz rysunek deski rozdzielczej w tej sekcji Szybkiej instrukcji. o Podnieść pokrywę i wyodrębnić podpórkę bezpieczeństwa wewnątrz komory. o Przesunąć podpórkę bezpieczeństwa podnosząc jednocześnie pokrywę. 12 o Wlozyc podpórke podtrzymujaca do gniazda pokrywy. o Aby zamknac pokrywe nalezy wyjac podpórke podtrzymujaca i umiescic ja z powrotem w blokadzie, opuscic powoli pokrywe na wysokosc okolo 20 cm od komory silnika, po czym puscic ja swobodnie i upewnic sie, ze zostala calkowicie zamknieta. W przeciwnym razie należy powtórzyć manewr. 21 POZNAWANIE SAMOCHODU ELEKTRYCZNE WSPOMAGANIE KIEROWNICY DUALDRIVE 15 o Gdy kluczyk znajduje się w położeniu MAR, należy nacisnąć przycisk Dualdrive w celu włączenia funkcji CITY. W zestawie wskaźników zaświeca się lampka sygnalizacyjna CITY. o Przy włączonej funkcji CITY siła działania na kierownicę jest mniejsza, ułatwiając w ten sposób manewr parkowania. o Aby wyłączyć tę funkcję należy ponownie nacisnąć przycisk. W przypadku niektórych wersji/rynków przycisk ten zastąpiony jest przyciskiem ECO lub SPORT. Funkcja ECO o W celu włączenia funkcji ECO należy przytrzymać wciśnięty odnośny przycisk przez co najmniej 5 sekund. o Gdy włączona jest funkcja ECO samochód przystosowany jest do jazdy w mieście, charakteryzującej się mniejszą siłą na kierownicę (system Dualdrive aktywny) i mniejszym zużyciem paliwa. o Funkcja ta jest zapamietywana i, przynastepnym uruchomieniu, system zachowuje ustawienie, jakie bylo aktywne przed wylaczeniem silnika. Funkcja SPORT o W celu włączenia funkcji SPORT należy przytrzymać wciśnięty odnośny przycisk przez co najmniej 5 sekund. o Po nacisnieciu przycisku SPORT uzyskuje sie ustawienie jazdy sportowej, charakteryzujacej sie wieksza szybkoscia przyspieszenia i uzyciem wiekszej sily na kierownice dla lepszego wyczucia jazdy. o Należy ponownie nacisnąć przycisk, aby wyłączyć funkcję i przywrócić ustawienie normalnej jazdy. OSTRZEŻENIE W fazie przyspieszania, przy użyciu funkcji SPORT, możliwe jest odczucie szarpania podczas jazdy, które jest charakterystyczne dla ustawienia sportowego. 22 POZNAWANIE SAMOCHODU CZUJNIKI PARKOWANIA 16 o Ich funkcją jest rozpoznawanie i powiadamianie kierowcy, za pośrednictwem przerywanego sygnału akustycznego, o obecności przeszkód w tylnej części pojazdu, kiedy włączony jest BIEG WSTECZNY. Przy zmniejszaniu się odległości od przeszkody znajdującej się z tyłu samochodu, odpowiednio zwiększa się częstotliwość sygnalizacji akustycznej. Sygnalizacja akustyczna przechodzi w dzwiek ciagly, kiedy odleglosc miedzy samochodem a przeszkoda jest mniejsza niz okolo 30 cm. Działanie w przypadku obecności przyczepy o Działanie czujników zostaje automatycznie wyłączone w momencie włożenia wtyczki przewodu elektrycznego przyczepy. SYSTEM START & STOP 17 o Urządzenie Start & Stop wyłącza automatycznie silnik za każdym razem, gdy samochód jest zatrzymany i uruchamia go, gdy kierowca zamierza ruszyć. o Zwiększa w ten sposób wydajność samochodu przez zmniejszenie zużycia paliwa, emisji szkodliwych spalin i zanieczyszczenia środowiska. o System uaktywnia się przy każdym uruchomieniu silnika. TRYB DZIAŁANIA Tryb zatrzymania silnika o Z manualną skrzynią biegów: kiedy samochód stoi silnik zostaje zatrzymany, w momencie kiedy skrzynia biegów znajduje się na biegu jałowym i puszczony jest pedał hamulca. o Z automatyczną skrzynią biegów: silnik wyłącza się w momencie zatrzymania samochodu z naciśniętym pedałem hamulca. Tego typu przypadek może wystąpić także bez naciśnięcia pedału hamulca, jeżeli ustawi się dźwignię skrzyni biegów na N. UWAGA: Aby uniknac powtarzajacych sie zatrzyman silnika podczas jazdy z predkoscia marszu czlowieka, automatyczne zatrzymanie silnika wykonywane jest dopiero po przekroczeniu predkosci o 10 km/h. o Wyłączenie silnika sygnalizowane jest za pośrednictwem lampki w zestawie wskaźników, w zależności od wyposażenia. Tryb ponownego uruchomienia silnika o Z manualną skrzynią biegów: aby umożliwić ponowne uruchomienie silnika należy nacisnąć pedał sprzęgła o Z automatyczną skrzynią biegów: jeżeli dźwignia zmiany biegów znajduje się w pozycji N, należy przesunąć ją w jakakolwiek pozycję jazdy, bądź też zwolnić pedał hamulca lub przesunąć dźwignię zmiany biegów w +, - lub R. 23 POZNAWANIE SAMOCHODU AKTYWACJA I DEZAKTYWACJA RĘCZNA o System Start & Stop można uaktywnić/ zdezaktywować za pomocą przyciskuA umieszczonego na desce rozdzielczej. Po wyłączeniu systemu w zestawie wskaźników widoczna będzie lampka sygnalizacyjna "Start & Stop OFF". o Ponadto, w wersjach gdzie przewidziano, przedstawiane są wskazania dodatkowe składające się z komunikatu na wyświetlaczu informującego o dezaktywacji lub aktywacji Start & Stop. RADIOODTWARZACZ I BLUE & ME(TM) 7 RADIOODTWARZACZ Przyciski ? o ? o Aby przewijać stacje zakresów AM lub FM czy wyszukiwać ścieżek płyty CD należy naciskać strzałki w prawo lub w lewo. o Aby zmieniać stacje bez zatrzymywania lub przewinąć szybko do tyłu/do przodu utwory znajdujące się na płycie CD należy przytrzymać wciśnięty dowolny z wspomnianych przycisków. Przyciski ? o ? o Aby przewijać ręcznie stacje radiowe zakresów AM lub FM czy wybierać poprzedni/następny utwór (w przypadku CDMP3) należy naciskać strzałki w górę lub w dół. 24 POZNAWANIE SAMOCHODU Ustawienia audio o Należy nacisnąć przycisk AUD, po czym naciskać strzałki w górę lub w dół, aby wybrać BASS, TREBLE, BALANCE, FADER, LOUDNESS, EQUALIZER i USER EQUALIZER. Aby zmienić dane ustawienie należy posługiwać się strzałkami w prawo i w lewo. MENU o Nalezy nacisnac przycisk MENU i na wyswietlaczu radioodtwarzacza pojawi sie jedna z opcji . Aby przewijac zawartosc opcji nalezy poslugiwac sie strzalkami w góre lub w dól; strzalek w prawo lub w lewo nalezy uzywac do zmieniania ustawien wyboru. o o o o o AF SWITCHING (ON/OFF) REGIONAL MODE (ON/OFF) SPEED VOLUME SPEECH VOLUME RADIO OFF o o o o o TRAFFIC INFORMATION (ON/OFF) MP3 DISPLAY RADIO ON VOLUME AUX OFFSET SYSTEM RESET Zapisane stacje o W celu zapisania znalezionej stacji należy przytrzymać naciśnięty przez dwie sekundy przycisk zapamiętywania (1-6). BLUE & ME(TM) o Fiat Blue & Me(TM) bazujący na Microsoft Auto(TM) dysponuje funkcjami systemu głośnomówiącego, czytnika wiadomości SMS i Media Playera. System Blue & Me(TM) jest w pełni zintegrowany z poleceniami głosowymi, przyciskami na kierownicy i wyświetlaczu wielofunkcyjnym, aby ułatwić obsługę systemu bez odrywania wzroku od sytuacji na drodze i zdejmowania rąk z kierownicy. Zestaw systemu głośnomówiącego o Aby rozpocząć używanie funkcji systemu głośnomówiącego Blue & Me(TM) należy: 1. Przygotować spis telefonów posiadanego telefonu komórkowego 2. Przećwiczyć polecenia głosowe 4. Upewnić się, że kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji MAR 5. Zarejestrować posiadany telefon komórkowy 3. Nawiązywanie połączenia Czytnik wiadomości SMS o Jeśli telefon z technologią Bluetooth(R) obsługuje tego typu funkcję, wówczas przy odbiorze nowej wiadomości SMS Blue & Me(TM) powiadomi użytkownika sygnałem akustycznym i zapyta czy SMS ma zostać odczytany. Media Player o Media Player umozliwia wyswietlanie na ekranie radioodtwarzacza sciezek zapisanych na urzadzeniu USB. Ponadto Media Player pozwala na odtwarzanie plików audio zapisanych na urządzeniu USB. 25 POZNAWANIE SAMOCHODU o Na środkowej konsoli dolnej pod uchwytem na napoje umieszczono gniazdo do podłączenia urządzenia USB. AUX (tylko w przypadku obecności systemu Blue & Me(TM)) o Aby uaktywnić źródło AUX, należy naciskać powtarzająco przycisk MEDIA lub przycisk SRC na kierownicy, do momentu w którym na ekranie nie pojawi się źródło AUX. UWAGA: o funkcje urządzenia podłączonego do źródła AUX zarządzane są bezpośrednio przez urządzenie. Nie ma możliwości zmiany ścieżki/foldery/ listy utworów za pomocą przycisków na radioodtwarzaczy czy kierownicy. o Nie należy pozostawiać podłączonego przewodu odtwarzacza przenośnego. Należy nacisnąć przycisk AUX przed odłączeniem urządzenia, aby uniknąć wyemitowania przez głośniki hałasu. o Mozliwe, ze nie zawsze na radioodtwarzaczu obecne bedzie gniazdo wejsciowe AUX. Patrz suplement Blue & Me(TM) w celu uzyskania dodatkowych informacji. 26 BEZPIECZEŃSTWO PASY BEZPIECZEŃSTWA I NAPINACZE 19 9 PASY BEZPIECZEŃSTWA Używanie pasów bezpieczeństwa o Należy zapiąć pas przy wyprostowanej klatce piersiowej i plecach przylegających do oparcia siedzenia. o W celu zapięcia pasa należy wsunąć zaczep A do gniazda uchwytu B, aż do usłyszenia zatrzasku zablokowania. Jeżeli podczas wyciągania pas zablokuje się, należy puścić taśmę pasa, aby zwinęła się na krótkim odcinku i ponownie ją wyciągnąć unikając gwałtownych ruchów. o Aby odpiąć pas, należy nacisnąć przycisk C. o Podczas jazdy samochodu po dużym spadku drogi zwijacz może się zablokować: jest to normalne. Ponadto mechanizm zwijacza blokuje taśmę za każdym razem przy jej szybkim wyciągnięciu lub w przypadku nagłego hamowania, zderzenia i jazdy na zakręcie z dużą prędkością. SYSTEM (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) o Samochód wyposażony jest w system o nazwie (Seat Belt Reminder), który ostrzega kierowcę i pasażera siedzenia przedniego o braku zapięcia odpowiedniego pasa bezpieczeństwa. NAPINACZE PASÓW BEZPIECZEŃSTWA o Aby zapewnić jak najskuteczniejsze działanie pasów bezpieczeństwa samochód wyposażony jest w napinacze pasów bezpieczeństwa, które w trakcie gwałtownego zderzenia czołowego cofają o kilka centymetrów taśmę pasa, gwarantując w ten sposób dokładne przyleganie taśmy pasa do ciała, zanim rozpocznie się akcja ,,wyrzucania" z samochodu. Uaktywnienie napinacza rozpoznawalne jest przez zablokowanie zwijacza; tasma pasa bezpieczenstwa nie wysuwa sie dalej. o OSTRZEŻENIE: aby zapewnić maksymalnie pewne działanie napinacza pasa, należy ustawić taśmę pasa w taki sposób, aby ściśle przylegała do klatki piersiowej i do bioder. 27 BEZPIECZEŃSTWO Ostrzeżenia ogólne dotyczące używania pasów bezpieczeństwa o Przed rozpoczęciem podróży należy zapiąć zawsze pasy bezpieczeństwa. o Użycie pasów bezpieczeństwa jest konieczne również w przypadku kobiet w ciąży: zarówno dla nich jak i nienarodzonych dzieci zagrożenie w przypadku zderzenia jest znaczenie mniejsze, jeżeli pas bezpieczeństwa będzie zapięty. Kobiety w ciąży powinny ustawić dolną część taśmy pasa dużo niżej, tak aby przechodziła pod brzuchem. o Taśma pasa nie może być poskręcana. Górna część pasa powinna przechodzić nad plecami i przecinać po przekątnej klatkę piersiową. Dolna część pasa powinna przylegać do bioder, a nie do brzucha pasażera. Nie należy używać przedmiotów (zaczepów, zapinek itp.), które powodują, że pas nie przylega do ciała siedzącego. o Pas bezpieczeństwa powinien być użyty tylko przez jedną osobę: nie należy przewozić dziecka na kolanach pasażera stosując pas bezpieczeństwa dla ochrony obojga. Ogólnie rzecz biorąc nie należy zapinać pasem żadnego przedmiotu z pasażerem. 28 BEZPIECZEŃSTWO BEZPIECZNE PRZEWOŻENIE DZIECI 20,21 9 o W celu zwiększenia ochrony w razie zderzenia wszyscy pasażerowie powinni podróżować na siedząco i stosować odpowiednie systemy ochronne. o Szczególnie dotyczy to dzieci. o Rozporządzenie Europejskie ECE-R44 dzieli systemy ochronne na pięć grup: Grupa Grupa Grupa Grupa Grupa 0 0+ 1 2 3 do 10 kg masy do 13 kg masy 9-18 kg masy 15-25 kg masy 22-36 kg masy o Powyżej 1,50 m budowa dziecka, z punktu widzenia systemu ochrony, jest traktowana jak budowa osoby dorosłej i osoby takie zakładać powinny normalne pasy bezpieczeństwa. W Lineaccessori Fiata dostępne są foteliki dla dzieci odpowiednie dla każdej grupy wagowej. o Zaleca się stosować foteliki zaprojektowane, przebadane i produkowane specjalnie dla samochodów Fiat. GRUPA 0 i 0+ o Dzieci o wadze do 13 kg należy przewozić w kołysce ustawionej tyłem do kierunku jazdy, która podczas gwałtownego hamowania, utrzymuje głowę dziecka na swoim miejscu, nie przeciążając szyi. o Kołyska jest utrzymywana pasem bezpieczeństwa samochodu i powinna sama utrzymywać dziecko własnym pasem. Grupa 1 o Dzieci o wadze od 9 do 18 kg powinny byc przewozone przodem do kierunku jazdy. 29 BEZPIECZEŃSTWO Grupa 2 o Dzieci od 15 do 25 kg masy mogą być przytrzymywane bezpośrednio pasem bezpieczeństwa samochodu. Grupa 3 o W przypadku dzieci o wadze od 22 do 36 kg grubość klatki piersiowej nie wymaga stosowania podkładki na oparciu. o Na rysunku pokazano przykladowo poprawne umieszczenie dziecka na tylnym siedzeniu. DOSTOSOWANIE SIEDZEŃ PASAŻERÓW DO UŻYCIA FOTELIKÓW o Fiat 500 jest zgodny z nową Dyrektywą Europejską 2000/3/WE, dotyczącą montażu fotelików dla dzieci na różnych miejscach w samochodzie, zgodnie z poniższą tabelą: Grupa Zakres masy Siedzenie pasażera Siedzenie pasażera przednie tylne Grupa 0, 0+ do 13 kg U U Grupa 1 9-18 kg U U Grupa 2 15-25 kg U U Grupa 3 22-36 kg U U U= odpowiednie dla systemów zabezpieczeń kategorii "Uniwersalna", zgodnie z Rozporządzeniem Europejskim ECE-R44 dla wskazanych "Grup". 30 BEZPIECZEŃSTWO Poniżej podsumowano główne przepisy dotyczące bezpiecznego przewożenia dzieci: o Foteliki dla dzieci należy montować na siedzeniu tylnym, gdyż jest to położenie najbardziej chronione w przypadku zderzenia. o Należy zawsze sprawdzać, pociągając za taśmę, czy pas bezpieczeństwa jest prawidłowo zapięty. o Każdy system ochronny przeznaczony jest wyłącznie dla jednego dziecka. o Należy sprawdzać zawsze czy pas nie uciska szyi dziecka. o Podczas jazdy nie należy zezwalać, aby dziecko zmieniło pozycję lub rozpięło pas. o Nie należy nigdy przewozić dziecka trzymając je w objęciach, nawet niemowlaków. W razie zderzenia nikt bowiem nie jest w stanie utrzymać dziecka. o W razie wypadku fotelik należy wymienić na nowy. 31 BEZPIECZEŃSTWO PRZYSTOSOWANIE DO MONTAŻU FOTELIKA ISOFIX 21 o Samochód przystosowany jest do montażu fotelika Isofix Universale, nowego zunifikowanego systemu europejskiego do przewożenia dzieci. o Możliwy jest montaż mieszany fotelików tradycyjnych i Isofix. Tytułem wskazania poniżej przedstawiono przykładowy fotelik. Fotelik Isofix Universale przeznaczony jest dla grupy wagowej 1. Dla innych grup wagowych przeznaczony jest fotelik Isofix specyficzny, którego można użyć tylko, gdy jest odpowiednio zaprojektowany, przebadany doświadczalnie i homologowany dla danego samochodu (patrz lista samochodów załączona do fotelika). o Z powodu innego systemu mocowania fotelik powinien być przypięty za pomocą odpowiednich pierścieni metalowych dolnych A, umieszczonych między oparciem a poduszką tylną. W związku z tym, po zdjęciu półki tylnej, należy umocować pas górny (dostępny razem z fotelikiem) we właściwym pierścieniu B znajdującym się między oparciem tylnym a podłogą bagażnika. o Należy pamiętać, że w przypadku fotelików Isofix Universale mogą być używane wszystkie te, które posiadają homologację z oznaczeniem ECE R44/03 "Isofix Universale". o W Lineaccessori Fiata dostępny jest fotelik dla dziecka Isofix Universale " Duo Plus " . o Odnośnie do dodatkowych informacji szczegółowych dotyczących instalacji i/lub użycia fotelika należy odnieść się do ,,Instrukcji" dostarczonej wraz z fotelikiem. 32 BEZPIECZEŃSTWO DOSTOSOWANIE SIEDZEN PASAZERÓWDO UZYCIA FOTELIKÓWISOFIX UNIVERSALI W poniższej tabeli, zgodnie z europejskimi przepisami ECE 16, wskazano możliwość instalacji fotelików dla dzieci Isofix Universali na siedzeniach wyposażonych w zaczepy Isofix. Grupa wagowa Kołyska przenośna Pozycja fotelika Klasa fotelika Isofix F Pozycja Isofix boczna tylna X Tyłem do kierunku jazdy Tyłem do kierunku G X jazdy Grupa 0 do 10 kg Tyłem do kierunku E X jazdy Grupa 0+ do 13 kg Tyłem do kierunku E X jazdy Tyłem do kierunku D X jazdy Tyłem do kierunku C X jazdy Grupa 1 od 9 do 18 kg Tyłem do kierunku D X jazdy Tyłem do kierunku C X jazdy Przodem do B IUF kierunku jazdy Przodem do BI IUF kierunku jazdy Przodem do A IUF kierunku jazdy o IUF: Stosowane w przypadku systemów zabezpieczających dzieci Isofix ustawionych przodem do kierunku jazdy, klasy uniwersalnej (wyposażonych w trzecie mocowanie górne), homologowanych do użycia w grupie wagowej. o X: Pozycja Isofix niedostosowana do systemów chroniących dzieci Isofix w tej grupie wagowej i/lub w tej klasie wzrostu. 33 BEZPIECZEŃSTWO DOSTOSOWANIE SIEDZEN PASAZERÓWDO UZYCIA FOTELIKÓWISOFIX UNIVERSALI W poniższej tabeli, zgodnie z europejskimi przepisami ECE 16, wskazano możliwość instalacji fotelików dla dzieci Isofix Universali na siedzeniach wyposażonych w zaczepy Isofix. Grupa wagowa Pozycja fotelika Grupa 0 do 10 kg Klasa fotelika Isofix E Pozycja Isofix boczna tylna X Tyłem do kierunku jazdy Grupa 0+ do 13 kg Tyłem do kierunku E X jazdy Tyłem do kierunku D X jazdy Tyłem do kierunku C X jazdy Grupa 1 od 9 do 18 kg Tyłem do kierunku D X jazdy Tyłem do kierunku C X jazdy Przodem do B IUF kierunku jazdy Przodem do BI IUF kierunku jazdy Przodem do A X kierunku jazdy o IUF: Stosowane w przypadku systemów zabezpieczających dzieci Isofix ustawionych przodem do kierunku jazdy, klasy uniwersalnej (wyposażonych w trzecie mocowanie górne), homologowanych do użycia w grupie wagowej. o X: Pozycja Isofix niedostosowana do systemów chroniących dzieci Isofix w tej grupie wagowej i/lub w tej klasie wzrostu. PODUSZKI POWIETRZNE 22 Samochód wyposażony jest w przednie poduszki powietrzne dla kierowcy i pasażera, poduszkę powietrzną ochrony kolan po stronie kierowcy i boczne przednie poduszki powietrzne (side bag - window bag). PRZEDNIE PODUSZKI POWIETRZNE o Poduszki powietrzne przednie (po stronie kierowcy, pasażera i poduszka ochrony kolan kierowcy), chronią siedzących na miejscach przednich w przypadku zderzeń czołowych o średnio-dużej energii zderzenia, oddzielając siedzących poduszką od kierownicy i od deski rozdzielczej. o Brak aktywacji poduszek powietrznych w innych typach zderzeń (boczne, tylne, wywrócenie się samochodu, itp), nie oznacza nieprawidłowego działania systemu. o Przednie poduszki powietrzne (po stronie kierowcy, pasażera i poduszka ochrony kolan kierowcy), nie zastępują pasów bezpieczeństwa lecz stanowią uzupełnienie ich działania, w związku z tym pasy powinny być zawsze zapięte zgodnie z wymaganiami legislacyjnymi obowiązującymi w Europie oraz w większości krajów pozaeuropejskich. 34 BEZPIECZEŃSTWO o Przednie poduszki powietrzne mogą nie uaktywnić się w następujących przypadkach: o zderzenia czołowe z przedmiotami łatwo deformowalnymi, nie obejmujące powierzchni przedniej samochodu (np. uderzenie błotnikiem o barierę ochronną); o wjechanie samochodu pod inny pojazd lub barierę ochronną (np. pod ciężarówkę lub bariery ochronne na autostradzie); w takich przypadkach nie ma żadnej dodatkowej ochrony w stosunku do pasów bezpieczeństwa i w konsekwencji ich aktywacja byłaby niestosowna. Brak aktywacji poduszek w tych przypadkach nie oznacza niewłaściwego funkcjonowania systemu. o W przypadku zderzeń czołowych o niskiej energii (dla których wystarczy zabezpieczenie pasami bezpieczeństwa), poduszki powietrzne nie uruchomią się. Dlatego należy mieć zawsze zapięte pasy bezpieczeństwa, które w razie zderzenia czołowego zapewniają prawidłową pozycję osoby na siedzeniu. PRZEDNIA PODUSZKA POWIETRZNA PO STRONIE KIEROWCY (A) o Składa się z poduszki wypełniającej się natychmiast, umieszczonej w odpowiedniej wnęce w centralnej części kierownicy. PRZEDNIA PODUSZKA POWIETRZNA PO STRONIE PASAŻERA (B) o Składa się z poduszki wypełniającej się natychmiast, umieszczonej w odpowiedniej wnęce w desce rozdzielczej i jest poduszką o większych rozmiarach niż poduszka po stronie kierowcy. PODUSZKA POWIETRZNA OSŁONY KOLAN PO STRONIE KIEROWCY (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) (C) o Sklada sie z poduszki powietrznej wypelniajacej sie natychmiast, umieszczonej w odpowiedniej wnece pod oslona kolumny kierownicy na wysokosci kolan kierowcy; stanowi ona dodatkowa ochrone dla kierowcy w razie zderzenia czolowego. 35 BEZPIECZEŃSTWO Dezaktywacja ręczna poduszek powietrznych po stronie pasażera, przedniej i bocznej chroniącej klatkę piersiową/miednicę (Side Bag) o W razie absolutnej konieczności przewożenia dziecka na siedzeniu przednim możliwa jest dezaktywacja poduszek powietrznych po stronie pasażera przedniej i bocznej chroniącej klatkę piersiową (Side Bag) (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano). o Lampka sygnalizacyjna w zestawie wskaźników będzie się świecić aż do ponownego uruchomienia przedniej poduszki powietrznej po stronie pasażera i bocznej poduszki chroniącej klatkę piersiową (Side Bag) (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano). o W celu zdezaktywowania ręcznego przedniej poduszki powietrznej po stronie pasażera i bocznej poduszki chroniącej klatkę piersiową (side bag) (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano), należy zapoznać się z treścią na stronie 10. BOCZNE PODUSZKI POWIETRZNE (Side bag - Window bag) Side bag (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) o Składa się z poduszki, wypełniającej się natychmiast, umieszczonej w oparciach siedzeń przednich i ma za zadanie zabezpieczenie klatki piersiowej osób siedzących w przypadku zderzeń bocznych o średnio-dużej energii. 36 BEZPIECZEŃSTWO Kurtyny powietrzne (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) o Składają się z dwóch poduszek typu ,,kurtynowego", umieszczone są za wykładziną boczną dachu i złożone w odpowiednich gniazdach, ich zadaniem jest zabezpieczenie głowy pasażerów siedzeń przednich w przypadku zderzenia bocznego samochodu, dzięki dużej powierzchni poduszki po napełnieniu. o OSTRZEŻENIE Najlepszą ochronę przez system w przypadku zderzenia bocznego daje prawidłowa pozycja na siedzeniu, ponieważ umożliwia właściwe rozłożenie się poduszek powietrznych window bag. o OSTRZEŻENIE Możliwe jest uruchomienie poduszek przednich i/lub bocznych, jeżeli samochód zostanie mocno uderzony o spód nadwozia jak na przykład w momencie gwałtownego uderzenia o schody, chodniki, nasypy ziemi, spore nierówności drogi lub na skutek wpadnięcia samochodu do dużej dziury. o OSTRZEŻENIE: w trakcie aktywacji poduszek powietrznych uwalnia się niewielka ilość pyłu. Pył ten nie jest szkodliwy i nie oznacza początku pożaru; ponadto powierzchnia rozłożonej poduszki powietrznej i wnętrze samochodu może zostać pokryte pyłem: pył ten może być drażniący dla skóry i oczu. W tym przypadku należy natychmiast przemyć te miejsca neutralnym mydłem i wodą. Trwałość przewidziana dla ładunku pirotechnicznego i spiralnej wiązki przewodów podana jest na odpowiedniej tabliczce umieszczonej na krawędzi drzwi. Gdy zbliża się podany tam termin należy zwrócić się do ASO Fiata w celu dokonania ich wymiany. o OSTRZEŻENIE: w przypadku kolizji, w której uruchomiły się jakiekolwiek urządzenia bezpieczeństwa, należy zwrócić się do ASO Fiata aby je wymienić i zweryfikować integralność instalacji. o OSTRZEŻENIE: aktywacja napinaczy pasów bezpieczeństwa przednich poduszek powietrznych i poduszek bocznych uzależniona jest od różnych czynników, w zależności od typu zderzenia. Brak aktywacji jednego lub kilku z nich nie wskazuje na niewłaściwe funkcjonowanie systemu. 37 URUCHAMIANIE I JAZDA UŻYWANIE MANUALNEJ SKRZYNI BIEGÓW 25 11 o W celu włączenia biegu należy wcisnąć do oporu pedał sprzęgła i przesunąć dźwignię zmiany biegów w jedno z wymaganych położeń. o Bieg wsteczny można włączyć tylko w samochodzie, który stoi. Przy pracującym silniku, przed włączeniem wstecznego biegu należy odczekać co najmniej 2 sekundy z wciśniętym do oporu pedałem sprzęgła, aby uniknąć uszkodzenia kół zębatych i zgrzytu. o Aby włączyć bieg wsteczny R z położenia luzu należy przesunąć do góry pierścień znajdujący się pod uchwytem dźwigni i jednocześnie przesunąć dźwignię w prawo, a następnie do tyłu. UWAGA: nie należy jechać z nogą nawet lekko opartą o pedał sprzęgła. UŻYWANIE SKRZYNI BIEGÓW DUALOGIC 11 TRYB DZIAŁANIA o Skrzynia może działać według dwóch trybów operacyjnych: o MANUAL - kierowca decyduje sam, kiedy dokonać zmiany biegu; o AUTO - system decyduje, kiedy dokonać zmiany biegu. TRYB MANUALNY o Należy nacisnąć pedał hamulca i uruchomić silnik. o Następnie przesunąć dźwignię zmiany biegów w kierunku (+) aby włączyć pierwszy bieg (jeżeli wychodzi się z N lub R wystarczy przesunąć dźwignię w położenie środkowe) lub w R w celu włączenia biegu wstecznego. o Zwolnić pedał hamulca i nacisnąć pedał przyspieszenia. o Podczas jazdy należy pchnąć dźwignię zmiany biegów w stronę (+) w celu włączenia wyższego biegu lub w stronę (-) w celu włączenia niższego biegu. TRYB AUTOMATYCZNY o Należy nacisnąć pedał hamulca i uruchomić silnik. o Następnie pchnąć dźwignię zmiany biegów w A/M w celu włączenia trybu automatycznego lub w R w celu włączenia biegu wstecznego. o Zwolnić pedał hamulca i nacisnąć pedał przyspieszenia. 38 URUCHAMIANIE I JAZDA ŁOPATKI W KIEROWNICY (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano) o Możliwe jest zarządzanie w sposób sekwencyjny skrzynią biegów, za pomocą sterowania w kierownicy. o Aby użyć sterowania w kierownicy, dźwignia zmiany biegów musi znajdować się w pozycji środkowej pomiędzy + i -. o Aby włączyć bieg wyższy, należy przesunąć dźwignię przy kierownicy w kierunku +. o Aby włączyć bieg niższy, należy przesunąć dźwignię przy kierownicy w kierunku -. UWAGA: włączenie przełożenia biegu niższego (lub wyższego) jest możliwe tylko, jeżeli umożliwiają to obroty silnika. UWAGA: dla właściwego użytkowania systemu należy używać wyłącznie prawej stopy przy nacisku na pedał. TRYB AUTOMATYCZNY (AUTO - ECO) o Funkcja ECO (Economy) umożliwia ograniczenie zużycia paliwa. Aby włączyć funkcję ECO należy nacisnąć przycisk E, umieszczony na nakładce obok dźwigni zmiany biegów. Po uaktywnieniu tej funkcji na wyświetlaczu pojawi się włączony bieg oraz napisy AUTO i E. o W przypadku samochodów wyposażonych w silnik TwinAir, przycisk ECO umieszczony jest w zestawie wskaźników i uaktywnia również funkcję Dualogic. o Patrz Instrukcja obsługi na DVD w celu uzyskania dodatkowych informacji. 39 W RAZIE AWARII URUCHAMIANIE SILNIKA PRZY POMOCY AKUMULATORA POMOCNICZEGO o Jeżeli akumulator rozładuje się, silnik można uruchomić używając innego akumulatora o pojemności równej lub nieco większej od wyładowanego. Należy wykonać, co następuje: o Zaciągnąć hamulec ręczny w obu pojazdach i włączyć bieg jałowy. o Połączyć bieguny dodatnie (znak + obok bieguna) obu akumulatorów przy pomocy odpowiedniego przewodu. o połączyć drugim przewodem biegun ujemny - dodatkowego akumulatora z punktem masy na silniku lub na skrzyni biegów uruchamianego samochodu. o Uruchomić silnik. o Gdy silnik uruchomi się, odłączyć przewody w odwrotnej kolejności. Jeżeli po kilku próbach silnik nie uruchomi się, nie należy próbować dalej, ale zwrócić się do ASO Fiata. OSTRZEŻENIE: nie należy łączyć bezpośrednio biegunów ujemnych dwóch akumulatorów: ewentualne iskry mogą spowodować zapalenie i wybuch gazów wydostających się z akumulatora. Jeżeli dodatkowy akumulator zamontowany jest w innym samochodzie, należy uważać aby między nim i samochodem z rozładowanym akumulatorem nie było części metalowych, które mogłyby spowodować przypadkowe zetknięcie. URUCHAMIANIE SILNIKA PRZEZ PCHANIE SAMOCHODU o Należy absolutnie unikać uruchamiania silnika przez pchanie samochodu, holowanie lub przy wykorzystaniu pochyłości drogi. o Manewry te spowodują napływ paliwa do katalizatora i jego nieodwracalne uszkodzenie. OSTRZEŻENIE: gdy silnik nie jest uruchomiony nie działa wspomaganie hamulców, ani elektryczne wspomaganie kierownicy (jeżeli występuje), należy więc użyć dużo większej siły przy nacisku na pedał hamulca oraz przy obrocie kierownicą. 40 W RAZIE AWARII WYMIANA KOŁA 29 INSTRUKCJE DOTYCZĄCE PODNOSZENIA SAMOCHODU PRZY UŻYCIU PODNOŚNIKA I WYMIANY KOŁA Aby dokonać wymiany koła, należy: o Zatrzymać samochód w miejscu nie stanowiącym niebezpieczeństwa dla ruchu drogowego i umożliwić bezpieczną wymianę koła. Teren powinien być możliwie płaski i wystarczająco twardy. o Wyłączyć silnik i zaciągnąć hamulec ręczny. o Włączyć bieg pierwszy lub wsteczny. o Podnieść dywanik podłogi bagażnika i odkręcić urządzenie blokujące. o Wyjąć pojemnik z narzędziami i położyć w pobliżu koła do wymiany. o Wyjąć dojazdowe koło zapasowe. o Do rozmontowania kolpaka nalezy uzyc srubokreta znajdujacego sie na wyposazeniu, podwazajac odpowiednie mocowanie na obwodzie zewnetrznym. o W samochodach z obręczami kół ze stopu lekkiego należy wyjąć osłonę piasty koła montowaną na wcisk, używając śrubokręta z wyposażenia samochodu. o Poluzować o około jeden obrót śruby mocujące koło do wymiany, używając klucza z wyposażenia. o Obrócić korbką podnośnika, aby częściowo go rozłożyć. o Umieścić podnośnik w pobliżu koła do wymiany, w pobliżu oznaczenia znajdującego się na podłużnicy progu drzwi. 41 W RAZIE AWARII o Ostrzec ewentualnie znajdujące się w pobliżu osoby o podnoszeniu samochodu. Nalezy ponadto poprosic takie osoby, aby odsunely sie na bezpieczna odleglosc i zaczekaly na wymiane kola do momentu opuszczenia samochodu. o Włożyć korbkę w urządzenie podnośnika i podnieść samochód do momentu, w którym koło znajdzie się kilka centymetrów nad ziemią. Przy obracaniu korbką należy upewnić się czy obraca się swobodnie bez ryzyka otarcia ręką o ziemię. Również elementy ruchome podnośnika (śruba i przeguby), mogą spowodować obrażenia: należy unikać kontaktu z nimi. Konieczne jest wyczyszczenie dokładnie wszystkich śladów smaru. o Należy upewnić się, czy zapasowe koło dojazdowe przylega dokładnie do płaszczyzny piasty koła, oczyścić koło z zanieczyszczeń, które mogłyby spowodować poluzowanie śrub mocujących. o Zamontować zapasowe koło dojazdowe wkładając sworzeń w jeden z otworów znajdujących się w tym kole. o Wkręcić 4 śruby mocujące; obracać korbką podnośnika, tak aby obniżyć samochód i wyjąć podnośnik. o Dokręcić do oporu śruby mocujące, na krzyż, alternatywnie po przekątnej. MONTAŻ NORMALNEGO KOŁA 29,36 Wersje z obręczami ze stali o Należy upewnić się, czy koło używane normalnie przylega dokładnie do płaszczyzny piasty koła, oczyścić koło z zanieczyszczeń, które mogłyby spowodować poluzowanie śrub mocujących. o Zamontować koło o normalnych wymiarach, wkładając 4 śruby w otwory. Dokręcić śruby mocujące. 42 W RAZIE AWARII o Zamontować kołpak koła na wcisk, pokrywając odpowiedni otwór (znajdujący się w kołpaku), z zaworem pompowania. o Obniżyć samochód i wyjąć podnośnik. o Przy użyciu klucza z wyposażenia dokręcić do oporu śruby mocujące. Wersje z obręczami aluminiowymi o Włożyć koło na piastę i - za pomocą klucza z wyposażenia - wkręcić śruby. o Obniżyć samochód i wyjąć podnośnik. o Przy użyciu klucza z wyposażenia dokręcić do oporu śruby mocujące. o Zamontować osłonę piasty koła na wcisk, upewniając się czy otwór odniesienia na kole pokrywa się ze sworzniem odniesienia na osłonie. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowe zamocowanie kołpaka może spowodować jego odpadnięcie podczas jazdy samochodu. ZESTAWSZYBKIEJ NAPRAWY OPON FIX & GO 30 3 LOKALIZACJA ZESTAWU FIX & GO o Zestaw szybkiej naprawy opon Fix & Go automatic umieszczony jest w bagażniku. PRZYGOTOWANIA DO NAPRAWY OPONY PRZY UŻYCIU FIX & GO 30 3 o Należy zatrzymać samochód w miejscu nie stanowiącym niebezpieczeństwa dla ruchu drogowego i umożliwić bezpieczną naprawę opony. o Wyłączyć silnik i zaciągnąć hamulec ręczny. o Włączyć bieg pierwszy lub wsteczny. 43 W RAZIE AWARII Zestaw zawiera: o Butlę z płynnym uszczelniaczem, wyposażoną w: o przewód do napełniania i naklejkę samoprzylepną z napisem ,,max. 80 km/h", którą należy nakleić w miejscu widocznym dla kierowcy (na desce rozdzielczej) po naprawie opony; o folder informacyjny, z którego należy skorzystać w celu prawidłowego użycia zestawu szybkiej naprawy, który następnie należy przekazać osobie, która będzie naprawiać przebitą oponę; o sprężarkę wraz z manometrem i złączkami, umieszczoną w komorze; o parę rękawic ochronnych znajdujących się w kieszeni bocznej sprężarki; o końcówki do pompowania różnych elementów. W pojemniku (znajdującym się pod wykładziną w bagażniku), z zestawem szybkiej naprawy znajduje się także śrubokręt i uchwyt do holowania. INSTRUKCJE DOTYCZĄCE FIX & GO 30 3 o Przy użyciu zestawu szybkiej naprawy opon Fix & Go automatic można naprawiać dziury o średnicy do 4 mm. o Zestaw szybkiej naprawy opony umieszczony jest w bagażniku razem z instrukcją szybkiej i właściwej obsługi zestawu. Folder należy przekazać osobie, która będzie kleiła oponę naprawioną zestawem szybkiej naprawy opon. o Płynny uszczelniacz zestawu szybkiej naprawy jest skuteczny przy temperaturach zewnętrznych zawierających się pomiędzy -20°C i +50°C. Płynny uszczelniacz posiada okres ważności. WYMIANA ŻARÓWKI 31 15 ŻARÓWKI TYP MOC Światła drogowe HI 55 W Światła mijania H7 55 W Światła mijania z żarówką o wyładowaniu łukowym (Xenon) DIS 35 W WY21/5W 5/21 W Kierunkowskazy przednie Kierunkowskazy przednie (z żarówkami o wyładowaniu łukowym Xenon) Kierunkowskazy boczne WY21W 21 W PY24W 24 W W5W 5 W Kierunkowskazy tylne PY21W 21 W Światła pozycyjne tylne R10W 10 W Światło stop, światło cofania, tylne światło przeciwmgłowe P21W 21 W Światła pozycyjne przednie/światła dzienne Lampa sufitowa C5W 5 W Lampa oświetlenia bagażnika W5W 5 W Oświetlenie tablicy rejestracyjnej C5W 5 W Przednie światła przeciwmgłowe HI 55 W Dodatkowe światło stop (3. światło stop) W5W 5 W 44 W RAZIE AWARII WYMIANA BEZPIECZNIKÓW 32 15 BEZPIECZNIKI W DESCE ROZDZIELCZEJ o W celu uzyskania dostępu do bezpieczników zdjąć pokrywę A montowaną na wcisk. o Bezpiecznik 5A do odmrażania lusterek zewnętrznych znajduje się w strefie gniazdka diagnostycznego. o W strefie dolnej, po stronie zespołu pedałów, znajduje się skrzynka bezpieczników. 45 W RAZIE AWARII Centralka deski rozdzielczej Bezpiecznik AMPER F12 7,5 F13 7,5 F32 7,5 F36 10 F37 5 F38 20 Zasilanie światła mijania prawego Zasilanie światła mijania lewego i centralki korektora reflektorów Światła lamp sufitowych przednich, tylnych, podświetlenia bagażnika Gniazdko diagnostyczne, radioodtwarzacz, klimatyzacja, EOBD Wyłącznik świateł stop, węzeł zestawu wskaźników Zamek centralny drzwi F43 15 Pompa spryskiwaczy szyby przedniej/tylnej F47 20 Podnośnik szyby kierowcy F48 20 F49 5 F51 7,5 F53 5 Podnośnik szyby po stronie pasażera Czujnik parkowania, podświetlenie przycisków, lusterek wewnętrznych Wyłącznik radioodtwarzacza, Blue & Me(TM), klimatyzacji, świateł stop, sprzęgła Węzeł zestawu wskaźników 46 Opis W RAZIE AWARII SKRZYNKA BEZPIECZNIKÓW W KOMORZE SILNIKA o Druga skrzynka bezpieczników umieszczona jest po prawej stronie w komorze silnika, aby dostać się do bezpieczników należy nacisnąć na urządzenie A, odłączyć zaczepy B i wyjąć pokrywę C. o Numery określające element elektryczny odpowiadający każdemu bezpiecznikowi widoczne są z tyłu pokrywy. 47 W RAZIE AWARII Skrzynka bezpieczników w komorze silnika Bezpiecznik AMPER F08 30 Elektrowentylator klimatyzacji F09 15 Przyczepa F10 15 Sygnały dźwiękowe F14 15 Reflektory świateł drogowych F15 20 Silnik dachu otwieranego elektrycznie F20 30 Ogrzewana szyba tylna, odmrażanie lusterek F30 15 Przednie światła przeciwmgłowe F85 15 Przednie gniazdko prądowe (z lub bez zapalniczki) 48 Opis W RAZIE AWARII HOLOWANIE SAMOCHODU 34 Samochody ze skrzynią biegów Dualogic o Należy sprawdzić, czy skrzynia znajduje sie na luzie (N) (próbując przepchać samochód) i wykonać operacje jak przy holowaniu normalnego samochodu z mechaniczną skrzynią biegów. o Gdy nie jest możliwe ustawienie skrzyni biegów na luzie, nie należy holować samochodu, ale zwrócić się do ASO Fiata. MONTAZ UCHWYTU DO HOLOWANIA o Uchwyt holowniczy, dostarczany na wyposażeniu samochodu, umieszczony jest w pokrowcu z narzędziami, znajdującym się pod wykładziną komory bagażnika. Należy wykonać, co następuje: o wyciągnąć zaślepkę A ; o wyciągnąć pierścień holowniczy B z gniazda wspornika narzędzi; o wkręcić do oporu uchwyt w sworzeń gwintowany przedni lub tylny. 49 50 Kontrola stanu i zużycia klocków hamulców tarczowych tylnych Kontrola stanu i zużycia okładzin hamulców tylnych tarczowych (wersje 16V) Wymiana wkładu filtra powietrza (co km w przypadku silników TwinAir i MultiJet) Kontrola, regulacja luzu popychaczy (wersje benzynowe 8V) Kontrola i regulacja skoku dźwigni hamulca ręcznego Wymiana pasków napędu akcesoriów Kilometry Kontrola stanu/zużycia opon i ewentualna regulacja ciśnienia Kontrola działania instalacji oświetlenia (reflektory, kierunkowskazy, światła awaryjne, oświetlenie komory bagażnika, wnętrza samochodu, lampki sygnalizacyjne zestawu wskaźników, itd) Kontrola funkcjonowania układu wycieraczek/ spryskiwaczy szyb, regulacja spryskiwaczy Kontrola ustawienia/zużycia piór wycieraczek szyby przedniej/szyby tylnej Kontrola stanu i zużycia klocków hamulców tarczowych przednich Kontrola stanu i zużycia okładzin hamulców bębnowych tylnych Kontrola wzrokowa stanu: zewnętrznego nadwozia, zabezpieczenia podwozia, odcinków sztywnych i elastycznych przewodów (wydechowych - zasilania paliwem - hamulcowych), elementów gumowych (osłony złączki - tuleje itd.) Kontrola stanu czystości zamków pokrywy silnika i bagażnika, czyszczenie i smarowanie zespołu dźwigni Kontrola napięcia i ewentualna regulacja pasków napędów akcesoriów (za wyjątkiem silników wyposażonych w napinacze automatyczne) Kontrola wzrokowa stanu pasków napędu akcesoriów X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 4 X X X X X X X X X X X 16 WYKAZ CZYNNOŚCI OBSŁUGI OKRESOWEJ X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X OBSŁUGA I KONSERWACJA X X Kontrola emisji z wydechu (wersje benzynowe) Kontrola emisji spalin/dymienia (silnik MultiJet) X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X (*) Lub co 4 lata przy eksploatacji w bardzo trudnych warunkach (zimny klimat, jazda w cyklu miejskim z długimi okresami pracy silnika na wolnych obrotach). Lub co 5 lat, niezależnie od przebiegu. (**) Olej silnikowy i filtr powinny byc wymieniane po zaswieceniu sie lampki w zestawie wskazników (patrz rozdzial ,,Lampki sygnalizacyjne i komunikaty") lub przynajmniej co 2 lata. (1) W przypadku samochodu eksploatowanego przewaznie w miescie i o przebiegu rocznym w kilometrach ponizej km konieczna jest wymiana oleju silnikowego i filtra co 12 miesiecy. (2) W przypadku samochodu eksploatowanego przewaznie w miescie nalezy koniecznie wymieniac olej silnikowy i filtr co 12 miesiecy. Wymiana filtra paliwa (wersje MultiJet) X X X X X X X Wymiana filtra przeciwpyłowego X X X X X X Wymiana oleju silnikowego i filtra oleju (wersje benzynowe) (1) Wymiana oleju silnikowego i filtra oleju (wersje MultiJet z DPF) (**) (2) Wymiana płynu hamulcowego (lub co 2 lata) Kontrola funkcjonowania systemów kontroli silnika (za pomocą gniazdka diagnostycznego) Kontrola poziomu oleju w mechanicznej skrzyni biegów Kilometry Uzupełnienie poziomu płynów (chłodzenia silnika, hamulcowego, spryskiwaczy szyb, akumulatora, itp.) Kontrola stanu paska zębatego napędu rozrządu (za wyjątkiem silnika MultiJet) Wymiana paska zębatego napędu rozrządu (*) (za wyjątkiem silnika MultiJet) Wymiana świec zapłonowych (wersje benzynowe) OBSŁUGA I KONSERWACJA 51 OBSŁUGA I KONSERWACJA KOMORA SILNIKA SILNIK TwinAir SILNIK 8V 52 OBSŁUGA I KONSERWACJA SILNIK 16V SILNIK MULTIJET 75 KM 53 OBSŁUGA I KONSERWACJA SILNIK MULTIJET 95 KM OLEJ SILNIKOWY 35 17 4 o Kontrola poziomu oleju powinna być przeprowadzana, gdy samochód stoi na poziomym podłożu, kilka minut (około 5) po wyłączeniu silnika. o Poziom oleju powinien zawierać się pomiędzy znakami MIN i MAX na wskaźniku bagnetowym. UWAGA: w przypadku silnika TwinAir wskaznik poziomu jest zintegrowany z korkiem wlewu oleju silnikowego. o Odległość między znakami MIN i MAX odpowiada około 1 litrowi oleju. o Jezeli poziom oleju jest w poblizu lub ponizej znaku MIN, nalezy dolac oleju poprzez wlew oleju, az do osiagniecia znaku odniesienia MAX. o Poziom oleju nie może nigdy przekraczać znaku MAX. o Orientacyjne maksymalne zużycie oleju silnikowego wynosi 400 gramów na 1000 km. PŁYN UKŁADU CHŁODZENIA SILNIKA 35 17,18 o Poziom płynu chłodzącego należy sprawdzić, gdy silnik jest zimny i nie powinien zawierać się pomiędzy znakami MIN i MAX. o Mieszanina PARAFLUUP i wody destylowanej o stężeniu po 50% chroni przed zamarznięciem do temperatury -35°C. o W szczególnie trudnych warunkach klimatycznych zaleca się stosować mieszaninę 60% di PARAFLUUP i 40% wody destylowanej. PŁYN DO SPRYSKIWACZY SZYBY PRZEDNIEJ/SZYBY TYLNEJ 35 17 o Należy używać mieszaniny wody i płynu TUTELA PROFESSIONAL SC 35, w następujących procentach: o 30% TUTELA PROFESSIONAL SC 35 i 70% wody w lecie. o 50% TUTELA PROFESSIONAL SC 35 i 50% wody w zimie. 54 OBSŁUGA I KONSERWACJA PŁYN HAMULCOWY 35 17 o Poziom płynu w zbiorniku nie powinien nigdy przekraczać znaku MAX. OSTRZEŻENIE: płyn hamulcowy wchłania wilgoć, jeżeli samochód używany jest przeważnie na obszarach o dużej wilgotności powietrza, płyn musi być wymieniany częściej niż wskazano w ,,Wykazie czynności przeglądów okresowych". ŚWIECE ZAPŁONOWE Wersja TwinAir 85 KM 8V 69 KM 16V 100 KM Świece zapłonowe NGK PLKR9C8 NGK DCPR7E-N-10 NGK DCPR7E-N-10 55 56 30,36 2,0 (**)/2,2 (***) 2,2 165/65 R14 79T 175/65 R14 82T 175/65 R14 82H 2,2 2,2 195/45 R16 84T 195/45 R16 84H 2,1 2,1 2,1 2,1 2,0 2,0 Przy średnim obciążeniu Tylne 2,0 2,4 2,4 2,3 2,3 2,3 2,2 (**)/2,3 (***) Przy pełnym obciążeniu Przednie 2,2 (*) Dla wersji/rynków, gdzie przewidziano (**) W przypadku wersji 8V (***) W przypadku wersji TwinAir 85 KM i MultiJet 2,2 2,2 185/55 R15 82T 185/55 R15 82H Opony Przy średnim obciążeniu Przednie 2,0 2,3 2,3 2,3 2,3 2,2 2,2 Przy pełnym obciążeniu Tylne 2,2 2,8 Dojazdowe koło zapasowe (*) o W oponach nagrzanych wartość ciśnienia powinna być większa o + 0,3 bara w stosunku do wymaganej wartości. Należy ponownie sprawdzić wartość ciśnienia w oponach zimnych. CIŚNIENIE POMPOWANIA W OPONACH DANE TECHNICZNE 175/65 R14 82T 5 1/2 Jx14H2-ET35 165/65 R14 79Q (M+S) (*) 175/65 R14 82Q (M+S) 185/55 R15 82Q (M+S) 6 Jx15H2-ET35 (***) 185/55 R15 82Q (M+S) 175/65 R14 82 Q (M+S) 175/65 R14 82T 185/55 R15 82T (**) 195/45 R16 84Q (M+S) 195/45 R16 84T (**) 175/65 R14 82Q (M+S) 185/55 R15 82Q (M+S) 175/65 R14 82T 185/55 R15 82T (**) 6 1/2 Jx16H2-ET35 (***) 5 1/2 Jx14H2-ET35 195/45 R16 84Q (M+S) 195/45 R16 84H (**) 6 1/2 Jx16H2-ET35 (***) 5 1/2 Jx14H2-ET35 6 Jx15H2-ET35 (***) 185/55 R15 82 Q (M+S) 185/55 R15 82H (**) 175/65 R14 82Q (M+S) 185/55 R15 82Q (M+S) 175/65 R14 82H 185/55 R15 82H (**) 6 Jx15H2-ET40 195/45 R16 84Q (M+S) 185/55 R15 82T (**) 195/45 R16 84T (**) 165/65 R14 79T (*) 195/45 R16 84Q (M+S) 195/45 R16 84T (**) 5 1/2 Jx14H2-ET35(*) 6 Jx15H2-ET35 (***) 6 1/2 Jx16H2-ET35 (***) 5 1/2 Jx14H2-ET35 6 Jx15H2-ET35 (***) 175/65 R14 82Q (M+S) 185/55 R15 82Q (M+S) 175/65 R14 82T 185/55 R15 82T (**) 5 1/2 Jx14H2-ET35 6 Jx15H2-ET35 (***) 6 1/2 Jx16H2-ET35 (***) Opony zimowe ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 ET43 Dojazdowe koło zapasowe Obręcz 6 1/2 Jx16H2-ET35 195/45 R16 84T (**) 195/45 R16 84Q (M+S) (***) (*) Dostępne tylko w przypadku wersji nie wyposażonych w elektryczne przekładnie kierownicze (**) Nie można założyć łańcuchów (***) Obręcz ze stopu (****) Dla wersji/rynków, gdzie przewidziano MultiJet 95 KM Opony na wyposażeniu 12 Obręcze 27,29,36 MultiJet 75 KM 16V 8V TwinAir 85 KM Wersje KOŁA 135x80 B14 84M 135x80 B14 80P 135x80 R14 84P 135x80 B14 84M 135x80 B14 80P 135x80 R14 84P 135x80 B14 84M 135x80 B14 80P 135x80 R14 84P 135x80 R14 84P 135x80 B14 84M 135x80 B14 80P 135x80 R14 84P 135x80 B14 84M 135x80 B14 80P Dojazdowe koło zapasowe Opona (****) DANE TECHNICZNE 57 58 11,13 970/980*** 830 640 1385/ 1395*** 830 440 640 1370/ 1380*** 415 930/940*** TwinAir 85 KM 640 1305/ 1340*** 770 440 865/900*** 640 1320/ 1355*** 770 415 905/940*** 8V 69 KM 640 1370/ 1380*** 830 440 930/940*** 640 1385/ 1395*** 830 415 970/980*** 16V 100 KM 1420 640 830 440 980 1435 640 830 415 1020 16V MultiJet 75 KM / 95 KM Obciążenia holowane przyczepy 800/400 800/400 800/400 800/400 800/400 800/400 800/400 800/400 z hamulcem/bez hamulca: Maksymalne obciążenie kuli 60 60 60 60 60 60 60 60 haka z przyczepą z hamulcem: (*) W przypadku wyposażenia specjalnego (dach otwierany, urządzenie do ciągnięcia przyczepy, itp.) ciężar pustego pojazdu wzrasta i w konsekwencji zmniejsza się nośność użytkowa w stosunku do maksymalnych dopuszczalnych obciążeń. (**) Obciążenia, których nie można przekroczyć. Kierowca odpowiedzialny jest za ułożenie ładunku w komorze bagażnika i/lub na powierzchni ładunkowej zgodnie z maksymalnymi, dopuszczalnymi obciążeniami. (***) Wersje Dualogic -łącznie: -oś tylna: Masa bez obciążenia (z wszystkimi płynami, zbiornikiem paliwa napełnionym w 90% i bez opcji): Nośność użytkowa (*) razem z kierowcą: Maksymalne dopuszczalne obciążenia (**) -oś przednia: Masy (kg) MASY DANE TECHNICZNE 5,3 35 8,17 4,85 35 8V 69 KM 35 4,4 35 16V 100 KM 4 6,3 35 (*) 16V MultiJet 75 KM 6,3 35 (*) 16V MultiJet 95 KM Benzyna zielona bezołowiowa o liczbie oktanowej nie mniejszej od 95. (Specyfikacja EN228) (*) Olej napędowy (Specyfikacja EN590) Mieszanina wody destylowanej i płynu PARAFLUUP po 50% (**) Zalecane paliwa i oryginalne smary Miska olejowa 2,8 2,5 2,75 2,8 (*) 2,8 (*) silnika: litry SELENIA K (*) Miska olejowa SELENIA WR silnika i filtr: 3,2 2,8 2,90 3,0 (*) 3,0 (*) litry Skrzynia biegów/ mechanizm różnicowy: 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 TUTELA CAR TECHNYX litry Układ hydrauliczny 0,55 0,55 0,55 0,55 0,55 TUTELA TOP 4 hamulców: kg Hydrauliczne sterowanie sprzęgłem (wersje z kierownicą - 0,100 0,100 0,120 - TUTELA TOP 4 po prawej stronie): litry System uaktywniający 0,7 l, 0,7 l, 0,7 l, skrzynię biegów - - TUTELA CAR CS SPEED 0,59 kg 0,59 kg 0,59 kg Dualogic: Zbiornik płynu Mieszanka wody i spryskiwaczy szyby 2,55 2,5 2,5 2,5 2,5 płynu TUTELA przedniej i szyby PROFESSIONAL SC35 tylnej: litry (**)W szczególnie trudnych warunkach klimatycznych zaleca się stosować mieszaninę 60% PARAFLUUP i 40% wody destylowanej. Układ chłodzenia silnika: litry Zbiornik paliwa: litry (rezerwa 5 litrów w przypadku wszystkich silników) TwinAir 85 KM UZUPEŁNIANIE PŁYNÓW DANE TECHNICZNE 59 60 17 4 Parametry jakościowe płynów i olejów dla prawidłowego funkcjonowania samochodu Oleje na bazie syntetycznej klasy SAE 5W-40 ACEA C3. Kwalifikacja FIAT Oleje na bazie syntetycznej klasy SAE 5W-30, Kwalifikacja FIAT 35 SELENIA K Contractual Technical Reference N° SELENIA WR Contractual Technical Reference N° Płyny i oleje zalecane Zgodnie z wykazem czynności przeglądów okresowych Zgodnie z wykazem czynności przeglądów okresowych Okres wymiany Płyn syntetyczny FMVSS nr 116 DOT 4, TUTELA TOP 4 Hamulce hydrauliczne i ISO 4925 SAE JI704, CUNA NC 956-01 Contractual Technical sterowanie hydrauliczne Kwalifikacja FIAT Reference N° sprzęgła PARAFLUUP(**) Ochronny do Ochronny o działaniu zapobiegającym Układy chłodzenia. chłodnic zamarzaniu, koloru czerwonego, na bazie Contractual Technical Wartość procentowa glikolu jednoetylenowego, ze związkami Reference N° zastosowania: 50% wody i organicznymi. Przewyższa wymagania 50% PARAFLUUP(***) specyfikacji CUNA NC 956-16, ASTM D 3306. Kwalifikacja FIAT (*) W przypadku silników diesla, w razie awarii i przy braku dostępności produktów oryginalnych, akceptowane są oleje o osiągach minimalnych ACEA C2. W tym przypadku nie są gwarantowane osiągi optymalne silnika i zaleca się możliwie jak najszybszą ich wymianę na oleje zalecane przez ASO Fiata. Użycie produktów z charakterystykami niższymi od ACEA C3 i ACEA C2 może spowodować uszkodzenia silnika z utratą gwarancji. W przypadku wersji TwinAir 85 KM, uzycie smarów o parametrach ponizej ACEA C3 i o klasie SAE 5W-40 moze spowodowac uszkodzenia silnika nie objete gwarancja. Jeśli chodzi o szczególnie trudne warunki klimatyczne należy zwrócić się do ASO Fiata odnośnie do zastosowania produktu PETRONAS LUBRICANTS. (**) OSTRZEŻENIE: nie należy uzupełniać lub mieszać z innymi płynami o parametrach innych niż opisane. (***) W szczególnie trudnych warunkach klimatycznych zaleca się stosować mieszaninę 60% PARAFLUUP i del 40% wody destylowanej. Smary do silników benzynowych (*) Oleje do silników na olej napędowy (wersje MultiJet) (*) Płyn hamulcowy Przeznaczenie ZALECANE PRODUKTY I ICH PARAMETRY MATERIAŁY EKSPLOATACYJNE DANE TECHNICZNE Płyn do spryskiwaczy szyby przedniej/szyby tylnej Dodatek do paliwa Oleje i smary do przeniesienia napędu Przeznaczenie Parametry jakościowe płynów i olejów dla prawidłowego funkcjonowania samochodu Olej syntetyczny klasy SAE 75W-85. Kwalifikacja FIAT Specyficzny płyn z dodatkiem ATF DEXRON III Smar z dodatkiem dwusiarczku molibdenu, do wysokich temperatur użycia. Kwalifikacja FIAT Gęstość 1-2 Smar specyficzny do przegubów homokinetycznych o niskim współczynniku tarcia. Kwalifikacja FIAT Gęstość 0-1 Smar syntetyczny na bazie poliuretanu dla wysokich temperatur. Kwalifikacja FIAT Gęstość 2 Dodatek do oleju napędowego niezamarzający o działaniu ochronnym dla silników Diesla. Mieszanka alkoholi, wody i środków powierzchniowo czynnych CUNA NC 956-II Kwalifikacja FIAT Zastosowanie TUTELA PROFESSIONAL SC 35 Do stosowania w postaci czystej Contractual Technical Reference lub rozcieńczonej w układach N° spryskiwaczy szyb TUTELA DIESEL ART Contractual Do mieszania z olejem napędowym Technical Reference N° 25 cc na 10 litrów TUTELA STAR 325 Contractual Przeguby homokinetyczne od Technical Reference N° strony mechanizmu różnicowego (wersje TUTELA STAR 700 Contractual Przeguby homokinetyczneod Technical Reference N° strony mechanizmu różnicowego (za wyjątkiem wersji System hydrauliczny sterowania skrzynią biegów Dualogic TUTELA ALL STAR Contractual Przeguby homokinetyczne po Technical Reference N° stronie koła TUTELA CAR CS SPEED TUTELA CAR TECHNYX Contractual Mechaniczna skrzynia biegów i Technical Reference N° mechanizm różnicowy Materiały eksploatacyjne oryginalne DANE TECHNICZNE 61 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA Zaleca się uważne przeczytanie poniższych ostrzeżeń. W sytuacjach awaryjnych zaleca się dzwonić na numer zielony podany w Książce gwarancyjnej. Ponadto można połączyć się ze stroną internetową w celu odnalezienia najbliższej ASO Fiata. OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB 1. WYŁĄCZNIK ZAPŁONU o Nie należy nigdy wyjmować kluczyka z wyłącznika zapłonu podczas jazdy samochodu. Kierownica zablokuje się automatycznie przy pierwszym skręcie. Obowiązuje to zawsze, także w przypadku gdy samochód jest holowany. oBezwzględnie zabrania się po nabyciu samochodu jakichkolwiek ingerencji, które w konsekwencji naruszyłyby układ kierowniczy lub kolumnę kierownicy (np. montaż urządzeń zapobiegających przed kradzieżą), ponieważ mogą spowodować, oprócz utraty osiągów systemu i gwarancji, poważne problemy z bezpieczeństwem, a także nie odpowiadać homologacji samochodu. 2. REGULACJE o Regulacje (siedzeń, zagłówków, kierownicy, lusterek wstecznych), powinny być wykonywane tylko, gdy samochód stoi i wyłączony jest silnik. 3. SIEDZENIA o Po zwolnieniu dźwigni regulacyjnej należy sprawdzić zawsze, czy siedzenie zablokowało się w prowadnicach, próbując przesunąć je do przodu i do tyłu. Brak zablokowania może spowodować niespodziewanie przesunięcie się siedzenia i utratę kontroli nad samochodem. oZaglówek powinien byc tak wyregulowany aby glowa, a nie szyja na nim sie opierala. Tylko w takim położeniu zapewniona jest ochrona. Aby zwiększyć działanie ochronne zagłówka należy wyregulować oparcie siedzenia w taki sposób, aby przy wyprostowanych plecach głowa znajdowała się możliwie najbliżej zagłówka. 4. LUSTERKA WSTECZNE o Jako, że lusterka wsteczne zewnętrzne są zakrzywione, zmieniają nieznacznie precyzję odległości. Podczas jazdy lusterka wsteczne muszą być zawsze w pozycji " otwarcia " . 5. ŚWIATŁA DZIENNE ( o Światła dzienne są alternatywą do świateł mijania podczas jazdy w dzień, gdzie nie ma odpowiednich przepisów i dozwolone, gdzie nie są wymagane. oŚwiatła dzienne nie zastępują świateł mijania podczas jazdy w tunelu lub w nocy. Używanie świateł dziennych regulowane jest kodeksem drogowym kraju,w którym się podróżuje. Należy przestrzegać przepisów. 6. SYSTEM BLOKOWANIA PALIWA o Jeżeli po zderzeniu wyczuwalny jest zapach paliwa lub widoczne są wycieki z układu zasilania silnika, nie włączać systemu w celu uniknięcia ryzyka pożaru. 62 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 7. WYPOSAŻENIE WNĘTRZA o Zapalniczka osiąga wysoką temperaturę. Należy posługiwać się nią ostrożnie i chronić przed dziećmi: niebezpieczeństwo pożaru lub oparzeń. Należy sprawdzać zawsze czy zapalniczka się wyłączyła. oNie należy podróżować z otwartą pokrywą schowka: może zranić pasażera w razie wypadku. 8. DACH - DACH SKŁADANY - ELEKTRYCZNE PODNOŚNIKI SZYB o Opuszczając samochód należy zawsze wyjąć kluczyk z włącznika zapłonu, aby uniknąć sytuacji,w której elektryczne podnośniki szyb niespodziewanie uruchomią się, zagrażając bezpieczeństwu pozostałych w nim osób. Nieprawidlowe uzycie elektrycznych podnosników szyb moze byc niebezpieczne. Przed i w trakcie działania, upewnić się zawsze czy pasażerowie nie będą narażeni na ryzyko poważnych obrażeń spowodowanych bezpośrednio przez przesuwającą się szybę, jak i czy osobiste rzeczy nie zostaną wciągnięte lub zgniecione przez nią. 9. DACH SKŁĄDANY o Nie należy trzymać rąk w pobliżu zespołu dźwigni dachu podczas manewru otwierania/zamykania dachu lub przy dachu zatrzymanym w cyklu niedokończonym, może to spowodować uszkodzenia lub obrażenia. Dzieci należy trzymać z dala od strefy obrotu dachu podczas operacji przesuwania dachu 10. DRZWI o Przed otwarciem drzwi należy upewnić się, czy manewr ten zostanie wykonany bezpiecznie. Drzwi należy otwierać tylko podczas postoju samochodu. 11. BAGAZNIK o Uzywajac bagaznika nigdy nie przekraczac maksymalnych dopuszczalnych obciazen, patrz rozdzial " Wlasciwosci techniczne " w Instrukcji obslugi. Ponadto należy upewnić się czy przedmioty znajdujące się w bagażniku są równomiernie rozmieszczone, aby uniknąć sytuacji, w której podczas gwałtownego hamowania mogą przesunąć się do przodu, powodując obrażenia pasażerów. oNie należy podróżować z otwartą pokrywą bagażnika: spaliny mogłyby wówczas przedostać się do kabiny. oJeżeli podróżujemy w obszarach,w których utrudnione jest tankowanie paliwa, przy przewożeniu paliwa w kanistrach należy przestrzegać odpowiednich przepisów, używać wyłącznie kanistrów homologowanych i mocować je odpowiednio. Pomimo to zwiększa się ryzyko pożaru w razie wypadku. oNależy zwracać uwagę przy otwieraniu pokrywy, aby nie uderzyć nią o przedmioty znajdujące się na bagażniku dachowym. 63 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 12. POKRYWA KOMORY SILNIKA o Nieprawidłowe zamocowanie podpórki może spowodować nagłe opadnięcie pokrywy. Operację tę należy wykonywać tylko podczas postoju samochodu. oPrzed podniesieniem pokrywy komory silnika należy sprawdzić czy ramiona wycieraczek nie są odchylone od szyby przedniej. oPrzy gorącym silniku należy działać ostrożnie wewnątrz komory silnika, aby uniknąć niebezpieczeństwa oparzeń. oNie zbliżać rąk do elektrowentylatora:może się włączyć także przy wyjętym kluczyku z wyłącznika zapłonu. Odczekać aż silnik się ochłodzi. oNależy zwracać uwagę na luźno zwisające krawaty, szaliki i luźne elementy ubrania, które mogą zostać przypadkowo wciągnięte przez elementy silnika będące w ruchu; mogą one stanowić ryzyko dla osób w nie ubranych. Ze względów bezpieczeństwa pokrywa powinna być zawsze dobrze zamknięta podczas jazdy Dlatego należy sprawdzić zawsze prawidłowe zamknięcie pokrywy upewniając się o jej zablokowaniu. Jeżeli podczas jazdy zauważymy, że pokrywa nie jest dokładnie zablokowana, należy zatrzymać się natychmiast i zamknąć pokrywę prawidłowo. 13. BAGAŻNIK DACHOWY/NA NARTY o Należy przestrzegać skrupulatnie przepisów prawnych dotyczących maksymalnych wymiarów bagażu. oPo przejechaniu kilku kilometrów sprawdzić czy śruby mocujące zaczepy są dobrze dokręcone. 14. SYSTEM ABS - SYSTEM ESP o W przypadku interwencji ABS wyczuwalne jest pulsowanie pedału hamulca, nie należy zwalniać nacisku na pedał, ale bez obawy przytrzymać pedał porządnie naciśnięty; w ten sposób samochód zatrzyma się na możliwie najkrótszej drodze hamowania, odpowiednio do warunków panujących na drodze. oW razie interwencji ABS jest to sygnał, że została osiągnięta graniczna przyczepność pomiędzy oponą a podłożem drogi; należy zwolnić aby dostosować prędkość do występującej przyczepności. ABS wykorzystuje najlepszą dostępną przyczepność kół do drogi, ale jej nie zwiększa; należy więc zachować w każdym przypadku ostrożność na drogach śliskich, bez niepotrzebnego ryzyka. oW przypadku zaświecenia się lampki sygnalizacyjnej w zestawie wskaźników, jednocześnie wyświetli się komunikat na wyświetlaczu wielofunkcyjnym (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano), nalezy zatrzymać się natychmiast i zwrócić się do najbliższej ASO Fiata. Ewentualny wyciek płynu z układu hydraulicznego szkodzi w funkcjonowaniu układu hamulcowego, zarówno typu tradycyjnego jak i z systemem zapobiegającym blokowaniu kół. oOsiągi systemu ESP nie zwalniają kierowcy z podejmowania nieuzasadnionego ryzyka podczas jazdy. Kierowanie samochodem powinno być zawsze dostosowane do stanu nawierzchni drogi, widoczności i ruchu drogowego. Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na drodze spoczywa zawsze i wyłącznie na kierowcy. 64 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (14. Dalej) oPodczas ewentualnego używania dojazdowego koła zapasowego, system ESP nadal działa. Należy jednak pamiętać, że zapasowe koło dojazdowe posiada wymiary mniejsze w stosunku do normalnej opony i jej przyczepność jest mniejsza niż pozostałych opon w samochodzie. oDla prawidłowego funkcjonowania systemów ESP i ASR konieczne jest, aby opony były tej samej marki i tego samego typu na wszystkich kołach, w perfekcyjnym stanie, a przede wszystkim jednakowego typu, marki i wymiarów, zgodne z opisem. 15. ELEKTRYCZNEWSPOMAGANIE KIEROWNICY DUALDRIVE o Bezwzględnie zabrania się wykonywania jakichkolwiek czynności - po zakupie samochodu - obejmujących kierownicę lub kolumnę kierownicy (np. montaż urządzeń zapobiegających przed kradzieżą), ponieważ mogą spowodować, oprócz utraty osiągów systemu i gwarancji, poważne problemy z bezpieczeństwem, a także nie odpowiadać homologacji samochodu. oPrzed wykonaniem jakichkolwiek czynności obsługowych należy wyłączyć zawsze silnik i wyjąć kluczyk z wyłącznika zapłonu, aktywując w ten sposób blokadę kierownicy, szczególnie gdy samochód ma koła podniesione nad ziemią. W przypadku, gdyby nie byłoby to możliwe (konieczne ustawienie kluczyka w pozycji MAR lub uruchomienie silnika), należy wyjąć bezpiecznik główny chroniący elektryczny układ wspomagania kierownicy. 16. CZUJNIKI PARKOWANIA o Odpowiedzialność za parkowanie i inne niebezpieczne manewry ponosi zawsze kierowca. Podczas wykonywania tych manewrów sprawdzić zawsze czy w przestrzeni manewrowej nie znajdują się osoby (szczególnie dzieci) ani zwierzęta. Czujniki parkowania pomagają kierowcy przy parkowaniu, ten jednak nie powinien nigdy zmniejszyć uwagi podczas wykonywania manewrów potencjalnie niebezpiecznych nawet, jeżeli wykonywane są z małą prędkością. 17. SYSTEM START & STOP o W przypadku wymiany akumulatora należy zwracać się zawsze do ASO Fiata. Wymieniać akumulator na tego samego typu (HEAVY DUTY) i o jednakowych parametrach. oPrzed otwarciem pokrywy komory silnika konieczne jest upewnienie się czy silnik jest wyłączony i czy kluczyk znajduje się w pozycji STOP. Należy postępować zgodnie z tym, co przedstawiono na tabliczce umieszczonej na poprzecznicy przedniej. Kiedy w samochodzie obecne są inne osoby zaleca się wyciąganie zawsze kluczyka. Samochód należy opuścić zawsze po wyciągnięciu kluczyka lub przekręceniu go w pozycję OFF. W czasie operacji napełniania paliwem, konieczne jest upewnienie się czy silnik jest wyłączony i czy kluczyk znajduje się w pozycji OFF. oW przypadku pojazdów ze skrzynią biegów Dualogic, jeżeli silnik zatrzymuje się w czasie jazdy po zboczu, należy ponownie uruchomić silnik ustawiając drążek zmiany biegów w pozycji (+) lub (-) bez puszczania pedału hamulca. W przypadku samochodów ze skrzynia biegów Dualogic, o ile przewidziano funkcje Hill Holder, w razie zatrzymania samochodu na drodze pochylej, nie uzyskuje sie automatycznego zatrzymania silnika, aby umozliwic dzialanie funkcji Hill Holder, która jest aktywna tylko, gdy uruchomiony jest silnik. 65 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (17. Dalej) oGdy chcemy osiągnąć komfort klimatyczny, możliwa jest dezaktywacja systemu Start & Stop, aby umożliwić ciągłe funkcjonowanie układu klimatyzacji. 18. TANKOWANIE SAMOCHODU o Nie należy zbliżać się do wlewu zbiornika paliwa z otwartym ogniem lub zapalonym papierosem: niebezpieczeństwo pożaru. Nie zbliżać twarzy do wlewu paliwa, aby nie wdychać szkodliwych par paliwa. oPodczas normalnego funkcjonowania katalizator osiąga bardzo wysokie temperatury. Dlatego nie parkować samochodu na materiałach łatwopalnych (trawa, suche liście, igły sosnowe, itp.): niebezpieczeństwo pożaru. 19. PASY BEZPIECZEŃSTWA - NAPINACZE PASÓW BEZPIECZEŃSTWA o Podczas jazdy nie należy naciskać przycisku odblokowywania pasów bezpieczeństwa. oPamiętać, że w razie gwałtownego zderzenia pasażerowie siedzeń tylnych, którzy nie zapną pasów bezpieczeństwa, poza tym że są narażeni na obrażenia, stanowią poważne zagrożenie dla pasażera i kierowcy na przednich siedzeniach. oNapinacz pasa bezpieczeństwa jest jednorazowego użytku. Po uaktywnieniu napinacza, zwrócić się do ASO Fiata, aby go wymienić. W celu poznania trwałości urządzenia, patrz tabliczka umieszczona na krawędzi drzwi: gdy zbliża się ten termin należy zwrócić się do ASO Fiata w celu dokonania wymiany urządzenia. oAby zapewnić maksymalną ochronę należy ustawić oparcie siedzenia w poprawnym położeniu, oprzeć dobrze o oparcie plecy i zapiąć pas tak, aby przylegał do klatki piersiowej i do miednicy. Zapinać zawsze pasy bezpieczeństwa, zarówno na siedzeniach przednich jak i tylnych! oPodróżowanie bez zapiętych pasów zwiększa ryzyko poważnych obrażeń lub zagraża życiu w przypadku zderzenia. oAbsolutnie zabrania się demontować lub naruszać komponenty pasów bezpieczeństwa i napinaczy Wszelkie tego typu czynności mogą być wykonane wyłącznie przez autoryzowanego specjalistę. Należy zwrócić się do ASO Fiata. Jeżeli pas bezpieczeństwa został mocno przeciążony, wyniku wypadku, powinien być kompletnie wymieniony razem z mocowaniami, śrubami mocującymi oraz z napinaczem pasa;w rzeczywistości, także jeżeli nie są widoczne uszkodzenia, pas mógł stracić swoje własności wytrzymałościowe. 66 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 20. BEZPIECZNE PRZEWOŻENIE DZIECI - POWAŻNE NIEBEZPIECZEŃSTWO: nie należy umieszczać fotelika dla dziecka zwróconego przeciwnie do kierunku jazdy na siedzeniu przednim, jeżeli poduszka powietrzna przednia po stronie pasażera jest aktywna Aktywacja poduszki powietrznej w przypadku zderzenia może spowodować śmiertelne obrażenia przewożonego dziecka. Zaleca się zawsze przewozić dziecko na tylnym siedzeniu, gdyż jest to miejsce najbardziej chronione w przypadku zderzenia. Pomimo wszystko, fotelik dla dziecka nie powinien być absolutnie montowany na siedzeniu przednim w samochodach wyposażonych w poduszkę powietrzną pasażera, która napełniając się - może spowodować ciężkie obrażenia a nawet śmierć dziecka, niezależnie od siły zderzenia, która spowodowała jej uruchomienie. W razie konieczności, dziecko może być umieszczone na siedzeniu przednim w samochodzie wyposażonym w wyłącznik poduszki powietrznej po stronie pasażera. W tym przypadku absolutnie konieczne jest sprawdzenie, za pomoca odpowiedniej lampki sygnalizacyjnej w zestawie wskazników, czy nastapila dezaktywacja (patrz " Przednia poduszka powietrzna pasazera " w rozdziale " Przednie poduszki powietrzne " w Instrukcji obslugi). Ponadto siedzenie pasażera powinno być przesunięte jak najdalej do tyłu, aby uniknąć ewentualnego kontaktu fotelika z dzieckiem z deską rozdzielczą. oNależy montować fotelik zgodnie z instrukcją obowiązkowo do niego załączoną. oIstnieją foteliki przystosowane do przewożenia dzieci z grupy 0 i 1, przymocowane są do tylnego siedzenia za pomocą pasa bezpieczeństwa samochodu i przytrzymują dziecko własnym pasem. Z powodu swojej masy mogą być niebezpieczne, jeżeli zamontowane zostaną nieprawidłowo (np jeżeli zapięty pas bezpieczeństwa samochodu przechodzi przez poduszkę). Należy przestrzegać bezwzględnie załączonej instrukcji montażu. oW obecności poduszki powietrznej po stronie pasażera nie należy umieszczać na siedzeniu przednim fotelika, ponieważ dziecko nie powinno nigdy podróżować na siedzeniu przednim. 21. MONTAŻ FOTELIKA ISOFIX o Montować fotelik należy tylko w samochodzie, który stoi. Fotelik jest poprawnie zamocowany w przystosowanych obejmach wówczas, gdy słychać będzie " dźwięki " zatrzaśnięcia, które potwierdzają prawidłowe zamocowanie. Należy przestrzegać w każdym razie instrukcji montażu, demontażu i ustawienia fotelika, którą producent zobowiązany jest dołączyć do fotelika. 67 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 22. PODUSZKI POWIETRZNE o Nie należy naklejać taśm samoprzylepnych lub innych przedmiotów na kierownicę, deskę rozdzielczą w strefie poduszki powietrznej po stronie pasażera lub boczne poszycie dachu i na siedzenia. Nie umieszczać przedmiotów na desce rozdzielczej po stronie pasażera (jak np. telefonów komórkowych), gdyż mogą utrudnić prawidłowe rozłożenie się poduszki powietrznej pasażera, a ponadto spowodować poważne obrażenia siedzących w samochodzie. o POWAŻNE NIEBEZPIECZEŃSTWO: nie należy umieszczać fotelika dla dziecka zwróconego przeciwnie do kierunku jazdy na siedzeniu przednim jeżeli poduszka powietrzna przednia po stronie pasażera jest aktywna. Aktywacja poduszki powietrznej w przypadku zderzenia może spowodować śmiertelne obrażenia przewożonego dziecka. W razie konieczności umieszczenia dziecka na siedzeniu przednim, należy wyłączyć zawsze poduszkę powietrzną po stronie pasażera. Ponadto siedzenie pasażera powinno być przesunięte jak najdalej do tyłu, aby uniknąć ewentualnego kontaktu fotelika z dzieckiem z deską rozdzielczą. Nawet jeżeli nie ma odpowiednich obowiązujących przepisów, zaleca się - dla zwiększenia ochrony dorosłych - ponownie natychmiast uruchomić poduszkę powietrzną, gdy przewożenie dziecka nie będzie już konieczne. oNie należy opierać głowy, ramion lub łokci o drzwi, szyby samochodu i w pobliżu bocznych poduszek powietrznych, aby uniknąć ewentualnych obrażeń podczas fazy napełniania poduszek. oNie należy wystawiać nigdy głowy, ramion i łokci poza szybę. oJeżeli lampka sygnalizacyjna nie zaświeci się po przekręceniu kluczyka w położenie MAR lub zaświeci się podczas jazdy możliwe jest, że wystąpiła anomalia w systemach bezpieczeństwa; w tym przypadku poduszki powietrzne lub napinacze mogą nie uaktywnić się w przypadku kolizji lub w ograniczonej ilości przypadków - uaktywnić się nieprawidłowo. Przed dalszą jazdą należy skontaktować się z ASO Fiata aby natychmiast skontrolować system. oNie należy pokrywać oparcia siedzeń pokrowcami lub koszulkami, gdy na wyposażeniu znajdują się boczne poduszki powietrzne. oNie należy podróżować z przedmiotami znajdującymi się na kolanach, klatce piersiowej lub z fajkami, ołówkami itp. w ustach. W razie zderzenia z interwencją poduszki powietrznej mogą spowodować poważne obrażenia. oPodczas jazdy obie ręce należy trzymać na kierownicy tak, aby w przypadku interwencji poduszki powietrznej mogła ona napełnić się bez przeszkód. Nie jechać z głową pochyloną do przodu, ale oprzeć plecy o oparcie w pozycji zapewniającej dobre przyleganie do oparcia. oJeżeli samochód został skradziony lub próbowano się do niego włamać, jeżeli był narażony na próbę zniszczenia, zalany wodą lub zatopiony, należy sprawdzić system poduszek powietrznych w ASO Fiata. oGdy kluczyk w wyłączniku zapłonu znajduje się w pozycji MAR i gdy wyłączony jest silnik poduszki powietrzne mogą uruchomić się także, gdy stojący samochód zostanie uderzony przez inny poruszający się pojazd. Dlatego nawet w samochodzie na postoju nie wolno absolutnie umieszczać dziecka na siedzeniu przednim. Z drugiej strony przypomina się, że gdy 68 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (22. Dalej) kluczyk znajduje się w pozycji STOP żadne urządzenie bezpieczeństwa (poduszki powietrzne lub napinacze pasów bezpieczeństwa), nie uaktywnią się w przypadku zderzenia; dlatego brak aktywacji tych urządzeń w tych przypadkach nie może być traktowany jako wskazanie na niewłaściwe funkcjonowanie systemu. oPo przekręceniu kluczyka w wyłączniku zapłonu w pozycję MAR, lampka sygnalizacyjna zaświeci się i będzie migać przez kilka sekund aby przypomnieć, że poduszka powietrzna po stronie pasażera uruchomi się w przypadku zderzenia, a następnie powinna zgasnąć. oNie należy myć siedzeń wodą lub parą pod ciśnieniem (ręcznie lub w myjniach automatycznych siedzeń). oInterwencja przednich poduszek powietrznych przewidziana jest dla zderzeń o energii większej niż dla napinaczy pasów bezpieczeństwa. W przypadku zderzenia o energii mieszczącej się w przedziale tych dwóch wartości progowych, uruchomią się tylko napinacze pasów bezpieczeństwa, co należy uważać za normalne. oNie należy umieszczać sztywnych przedmiotów na zaczepach i uchwytach. oPoduszka powietrzna nie zastępuje pasa bezpieczeństwa, ale zwiększa jego skuteczność. Ponadto, ponieważ przednie poduszki powietrzne nie interweniują w przypadku zderzeń czołowych przy niskich prędkościach, zderzeniach bocznych zderzeniach tylnych lub wywrotkach samochodu, w tych przypadkach pasażerowie chronieni są tylko pasami bezpieczeństwa, które powinny być zawsze zapięte. 23. URUCHAMIANIE SILNIKA o Niebezpieczne jest funkcjonowanie silnika w zamkniętym pomieszczeniu. Silnik zużywa tlen, a wydziela dwutlenek węgla, tlenek węgla oraz inne gazy toksyczne. oGdy silnik nie jest uruchomiony nie działa wspomaganie hamulców, ani elektryczne wspomaganie kierownicy, należy więc użyć dużo większej siły przy nacisku na pedał hamulca oraz przy obrocie kierownicą. oW przypadku samochodów ze skrzynią Dualogic, w razie braku uruchomienia silnika przy włączonym biegu, sytuacja potencjalnie niebezpieczna, ponieważ skrzynia biegów ustawi się automatycznie na luzie, zasygnalizowana zostanie sygnałem akustycznym. oTę procedurę uruchamiania powinien przeprowadzić specjalista, ponieważ wykonana nieprawidłowo może spowodować zwarcie elektryczne o dużej intensywności. Elektrolit znajdujący się w akumulatorze jest trujący i powoduje korozję. Należy unikać kontaktu ze skórą i z oczami. Radzimy nie zbliżać się do akumulatora z otwartym ogniem, zapalonym papierosem i nie powodować iskrzenia. 24. HAMULEC RĘCZNY o Samochód powinien zostać zablokowany po kilku zatrzaśnięciach dźwigni, jeżeli tak się nie stanie należy zwrócić się ASO Fiata w celu wykonania regulacji. 25. UŻYWANIE MANUALNEJ SKRZYNI BIEGÓW o Aby poprawnie zmienić bieg,wcisnąć do oporu pedał sprzęgła. W związku z tym na podłodze pod zestawem pedałów nie mogą znajdować się żadne przeszkody: należy upewnić się czy ewentualne dywaniki są dobrze rozciągnięte i nie przeszkadzają przy naciskaniu na pedały. 69 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 26. HOLOWANIE PRZYCZEPY o System ABS, w który wyposażony jest samochód, nie kontroluje systemu hamulcowego przyczepy. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność na śliskiej nawierzchni drogi. oAbsolutnie nie należy modyfikować układu hamulcowego samochodu do sterowania hamulcem przyczepy. Układ hamulcowy przyczepy musi być całkowicie niezależny od układu hydraulicznego samochodu. 27. OPONY ZIMOWE o Prędkość maksymalna dla opon zimowych ze wskaźnikiem " Q " nie może przekraczać 160km/h, należy jednak przestrzegać przepisów Kodeksu drogowego. 28. LAMPKI SYGNALIZACYJNE I KOMUNIKATY o Jeżeli lampka sygnalizacyjna zaświeci się podczas jazdy (w niektórych wersjach jednocześnie z komunikatem na wyświetlaczu), należy zatrzymać się natychmiast i zwrócić do ASO Fiata. nie zaświeci się po przekręceniu oJeżeli lampka sygnalizacyjna kluczyka w położenie MAR lub zaświeci się podczas jazdy możliwe jest, że wystąpiła anomalia w systemach bezpieczeństwa; w tym przypadku poduszki powietrzne lub napinacze mogą nie uaktywnić się w przypadku kolizji lub w ograniczonej ilości przypadków - uaktywnić się nieprawidłowo. Przed dalszą jazdą należy skontaktować się z ASO Fiata aby natychmiast skontrolować system. (lampka zgaszona), sygnalizowana jest oAwaria lampki sygnalizacyjnej przez miganie ponad zwyczajne 4 sekundy lampki sygnalizacyjnej , która wskazuje wówczas na wyłączenie przedniej poduszki powietrznej pasażera. sygnalizuje ponadto ewentualne anomalie lampki oLampka sygnalizacyjna . Ten przypadek sygnalizowany jest miganiem lampki sygnalizacyjnej również ponad 4 sekundy. W tym przypadku lampka sygnalizacyjnej sygnalizacyjna może nie sygnalizować ewentualnych anomalii systemów bezpieczeństwa. Przed dalszą jazdą należy skontaktować się z ASO Fiata aby natychmiast skontrolować system. zaświeci się podczas jazdy (w niektórych oJeżeli lampka sygnalizacyjna wersjach jednocześnie pojawi się komunikat na wyświetlaczu), należy natychmiast wyłączyć silnik i zwrócić się do ASO Fiata. należy jak najszybciej oPo zaświeceniu się lampki sygnalizacyjnej wymienić zużyty olej silnikowy, jednak nigdy po przejechaniu powyżej 500 km od pierwszego zaświecenia się lampki. Nieprzestrzeganie podanych wyżej zaleceń może spowodować poważne uszkodzenie silnika oraz utratę gwarancji. Przypomina się że zaświecenie się tej lampki nie jest związane z ilością oleju znajdującego się w silniku, zatem w przypadku migania lampki nie potrzeba absolutnie uzupełniać silnik innym olejem. oPrędkość jazdy powinna być zawsze dostosowana do sytuacji na drodze, warunków atmosferycznych i należy przestrzegać obowiązujących przepisów kodeksu drogowego. Sygnalizuje ponadto, że możliwe jest wyłączenie silnika także ze świecącą się lampką DPF; jednak powtarzające się przerywanie procesu regeneracyjnego może spowodować przedwczesne zużycie oleju 70 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (28. Dalej) silnikowego. Z tego powodu zaleca się zawsze poczekać na zgaszenie lampki przed wyłączeniem silnika, przestrzegając podanych wyżej zaleceń. Nie zaleca się kończenia procesu regeneracji DPF w zatrzymanym samochodzie. 29. WYMIANA KOŁA o Zapasowe koło dojazdowe, (dla wersji/rynków, gdzie przewidziano), jest specyficzne dla tego modelu samochodu; nie należy stosować zapasowych kół dojazdowych z innych modeli w samochodzie. oZapasowe koło dojazdowe może być użyte tylko w przypadkach awaryjnych. Użycie powinno być ograniczone do niezbędnego minimum i prędkość nie powinna przekroczyć 80 km/h. Na dojazdowym kole zapasowym zastosowano naklejkę w kolorze pomarańczowym, na której przedstawiono podstawowe ostrzeżenia dotyczące użycia koła zapasowego i odnośnych ograniczeń w użyciu. oNaklejki nie należy absolutnie usuwać lub zasłaniać. Na dojazdowe koło zapasowe nie wolno absolutnie zakładać żadnego kołpaka koła. Na naklejce podane są - w czterech językach - następujące informacje: UWAGA! Tylko do użytku tymczasowego! 80 km/h max.! Należy możliwie jak najszybciej wymienić na standardowe koło pojazdu. Nie zasłaniać tych informacji. oEwentualna zamiana używanych kół (obręcze ze stopu lekkiego w miejsce stalowych lub odwrotnie), powoduje konieczność wymiany kompletu śrub mocujących na inne o odpowiednich wymiarach. oZasygnalizować obecność zatrzymanego samochodu zgodnie z przepisami kodeksu drogowego: światła awaryjne, trójkąt ostrzegawczy, itp. Pasazerowie powinni opuscic samochód, szczególnie jezeli jest mocno obciazony i poczekac na wymiane kola w miejscu nie zagrazajacym dla ruchu na drodze. W przypadku drogi pochyłej lub nierównej należy umieścić pod kołami kliny lub inne przedmioty służące do zablokowania kół samochodu. oCharakter jazdy samochodem, z zamontowanym zapasowym kołem dojazdowym, należy odpowiednio dostosować. Unikać przyspieszeń i nagłych hamowań, gwałtownych skrętów i szybkich zakrętów. Trwałość całkowita zapasowego koła dojazdowego jest przewidziana na około 3000 km;, po tym przebiegu należy wymienić oponę na nową tego samego typu. Nie należy montować w żadnym przypadku opon tradycyjnych na obręczy przewidzianej dla dojazdowego koła zapasowego. Należy możliwie jak najszybciej naprawić i zamontować wymienione koło. Nie jest dopuszczalne stosowanie jednocześnie dwóch lub więcej zapasowych kół dojazdowych. Nie należy smarować gwintów śrub przed ich zamontowaniem: mogą się samoczynnie odkręcić. oPodnośnik służy tylko do wymiany kół w samochodzie, do którego stanowi wyposażenie lub w samochodzie tego samego modelu. Jest absolutnie zabronione używanie niezgodne, jak na przykład do podnoszenia samochodu innego modelu. W żadnym przypadku nie należy używać go do naprawy pod samochodem. Nieprawidłowe ustawienie podnośnika może spowodować opadnięcie samochodu. Nie należy używać podnośnika do podnoszenia obciążeń większych niż podane na tabliczce znamionowej podnośnika. Na zapasowe koło dojazdowe nie można zakładać łańcuchów przeciwpoślizgowych, dlatego jeżeli przebije się opona koła przedniego (koło napędzające) i trzeba założyć łańcuch, należy wymontować tylne koło i przełożyć je do przodu, a koło zapasowe 71 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (29. Dalej) zamontować w miejsce tylnego. W ten sposób, mając dwa koła napędzające przednie normalne, w sytuacjach awaryjnych, można zamontować na nie łańcuchy przeciwpoślizgowe. oNieprawidłowo zamontowany kołpak koła może odpaść podczas jazdy samochodu. Absolutnie nie należy naruszać zaworu do pompowania. Nie należy umieszczać żadnych przedmiotów między obręczą a oponą. Regularnie należy sprawdzać ciśnienie w oponach i w kole zapasowym, powinno być ono zgodne z wartościami podanymi w rozdziale Dane techniczne w Instrukcji obsługi. 30. ZESTAWSZYBKIEJ NAPRAWY OPON FIX & GO o Przekazać folder osobie, która będzie kleiła oponę naprawioną zestawem szybkiej naprawy opon. oNie jest możliwa naprawa uszkodzeń na bokach opony. Nie należy używać zestawu szybkiej naprawy opon, jeżeli opona została uszkodzona w wyniku jazdy bez powietrza. oW przypadku uszkodzenia obręczy koła (deformacje krawędzi powodujące uchodzenie powietrza), naprawa nie jest możliwa. Nie należy wyjmować obcych ciał (śrub lub nitów), znajdujących się w oponie. Nie włączać sprężarki na czas dłuższy niż na 20 minut. Niebezpieczeństwo przegrzania. Zestaw szybkiej naprawy opon nie jest odpowiedni dla ostatecznej naprawy, dlatego naprawiona opona powinna być użyta tylko tymczasowo. oButla zawiera glikol etylenowy. Zawiera mleczko kauczukowe: może powodować reakcje alergiczne. Szkodliwe przy połknięciu. Drażniące oczy. Może powodować uczulenia przy wdychaniu i kontakcie. Należy unikać kontaktu z oczami, skórą i ubraniem. W razie kontaktu należy przemyć natychmiast to miejsce dużą ilością wody. W przypadku przedostania się do układu pokarmowego, nie należy prowokować wymiotów, przepłukać usta i wypić dużo wody, skonsultować się natychmiast z lekarzem. Przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Produkt nie może być stosowany w obecności astmatyków. Nie wdychać par podczas operacji wprowadzania i zasysania. Jeżeli wystąpią reakcje alergiczne należy skonsultować się natychmiast z lekarzem. Butlę należy przechowywać w odpowiednim miejscu, z dala od źródeł ciepła. Płynny uszczelniacz posiada okres ważności. oNależy nałożyć rękawice ochronne dostarczane razem z zestawem szybkiej naprawy opon. Nalezy nakleic naklejke samoprzylepna wskazujaca predkosc maksymalna 80 km/h w miejscu dobrze widocznym dla kierowcy. aby zasygnalizować, że opona została naprawiona zestawem szybkiej naprawy. Jechać ostrożnie, szczególnie na zakrętach. Nie przekraczać 80 km/h. Nie przyspieszać i nie hamować gwałtownie. oJeżeli ciśnienie spadnie poniżej 1,8 bara, nie należy kontynuować jazdy: zestaw szybkiej naprawy opon Fix & Go automatic nie jest w stanie zagwarantować prawidłowej szczelności, ponieważ opona jest zbyt mocno uszkodzona. Należy zwrócić się do ASO Fiata. oKoniecznie należy poinformować, że opona została naprawiona przy użyciu zestawu szybkiej naprawy opon. Przekazać folder osobie, która będzie kleiła oponę naprawioną zestawem szybkiej naprawy opon. 72 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 31. WYMIANA ŻARÓWKI o Niewłaściwie wykonane zmiany lub naprawy instalacji elektrycznej, bez uwzględnienia parametrów technicznych instalacji, mogą spowodować nieprawidłowe działanie i stwarzać zagrożenie pożarem. oŻarówki halogenowe zawierają sprężony gaz, w przypadku pęknięcia możliwy jest rozprysk fragmentów szkła. oZ powodu wysokiego napięcia zasilania, ewentualna wymiana żarówki o wyładowaniu łukowym (Xenon), musi być wykonana wyłącznie przez specjalistę: niebezpieczeństwo śmierci! Należy zwrócić się do ASO Fiata. 32. WYMIANA BEZPIECZNIKÓW o W przypadku ponownego przepalenia się bezpiecznika, należy zwrócić się do ASO Fiata. oNie należy zastępować nigdy bezpiecznika drutem lub innym materiałem przewodzącym. oNie należy zamieniać w żadnym przypadku bezpiecznika na inny o wyższej wartości prądowej; NIEBEZPIECZEŃSTWO POŻARU. oJeżeli przepali się bezpiecznik główny (MEGA-FUSE, MIDI-FUSE,MAXI-FUSE), należy zwrócić się do ASO Fiata. oPrzed wymianą bezpiecznika należy upewnić się czy kluczyk wyjęty jest z wyłącznika zapłonu i czy zgaszone są i/lub wyłączone wszystkie odbiorniki elektryczne. oJeżeli bezpiecznik główny zabezpieczający systemy bezpieczeństwa (system air bag, system hamulcowy), systemy zespołu napędowego (system silnika, system skrzyni biegów) lub system układu kierowniczego interweniuje, należy zwrócić się do ASO Fiata. 33. DOŁADOWYWANIE AKUMULATORA o Elektrolit w akumulatorze jest trujący i powoduje korozję, należy unikać kontaktu elektrolitu ze skórą i oczami. Doładowanie akumulatora należy przeprowadzać w przewiewnym pomieszczeniu, z dala od otwartego ognia i źródeł iskrzenia, aby uniknąć niebezpieczeństwa wybuchu i pożaru. oNie doładowywać akumulatora zamarzniętego; należy go najpierw odmrozić, aby uniknąć ryzyka wybuchu. Jeżeli akumulator zamarzł, przed doładowaniem wyspecjalizowany personel powinien sprawdzić przede wszystkim czy elementy wewnętrzne nie są uszkodzone i czy obudowa nie jest pęknięta, może bowiem wypłynąć elektrolit, który jest trujący i powoduje korozję. 73 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) 34. HOLOWANIE SAMOCHODU o Przed rozpoczęciem holowania należy przekręcić kluczyk w wyłączniku zapłonu w położenie MAR i następnie w STOP, bez wyciągania go. Wyciągnięcie kluczyka spowoduje automatyczne zablokowanie kierownicy, uniemożliwiając skręcanie kołami. oPodczas holowania należy pamiętać, że nie działa układ wspomagania hamulców i wspomagania kierownicy, aby zahamować konieczne jest więc użycie większego nacisku na pedał hamulca i aby skręcić konieczne jest użycie większej siły do obrotu kierownicą. Nie należy używać linek elastycznych do holowania, uniknie się szarpnięć. Podczas przygotowania do holowania należy sprawdzić czy mocowanie połączeń samochodów nie uszkodzi stykających się komponentów. Holując samochód należy przestrzegać obowiązujących przepisów ruchu drogowego dotyczących zarówno urządzeń stosowanych do holowania jak i zachowania się na drodze. oPodczas holowania samochodu nie należy uruchamiać silnika. 35. OBSLUGA I KONSERWACJA - SPRAWDZANIE POZIOMÓW o Nie nalezy nigdy palic papierosów podczas wykonywania operacji w komorze silnika: moga tam wystepowac gazy lub pary latwopalne, ryzyko pozaru. oPrzy gorącym silniku należy zachować szczególną ostrożność w komorze silnika: niebezpieczeństwo poparzeń. Należy pamiętać, że przy gorącym silniku elektrowentylator może się nagle włączyć: niebezpieczeństwo obrażeń. Uwaga na luźno zwisające krawaty, szaliki, które mogą być wciągnięte przez elementy silnika będące w ruchu. oUkład chłodzenia silnika jest układem ciśnieniowym. Należy wymienić ewentualnie korek zbiornika wyrównawczego na oryginalny, ponieważ skuteczność układu może się pogorszyć. Gdy silnik jest gorący nie należy odkręcać korka zbiornika wyrównawczego: niebezpieczeństwo poparzeń. oNie należy podróżować z pustym zbiornikiem płynu do spryskiwaczy: działanie spryskiwaczy szyb jest bardzo ważne, ponieważ poprawia widoczność. oNiektóre dodatki do spryskiwaczy szyb dostępne na rynku są łatwopalne. W komorze silnika znajdują się gorące elementy, które w kontakcie z nim mogą spowodować pożar. oPłyn hamulcowy jest toksyczny i powoduje korozję. W razie przypadkowego kontaktu z nim należy przemyć natychmiast te miejsca wodą z mydłem neutralnym i dobrze spłukać. W przypadku połknięcia należy zwrócić się natychmiast do lekarza. oSymbol , umieszczony na zbiorniku, wskazuje na syntetyczne płyny hamulcowe, w odróżnieniu od płynów typu mineralnego. Uzycie plynu mineralnego spowoduje trwale uszkodzenie specjalnych gumowych uszczelek ukladu hamulcowego. Elektrolit znajdujący się w akumulatorze jest trujący i powoduje korozję. Należy unikać kontaktu ze skórą i z oczami. Nie należy zbliżać się do akumulatora z otwartym ogniem lub źródłem iskrzenia: niebezpieczeństwo wybuchu i pożaru. Funkcjonowanie przy zbyt niskim poziomie elektrolitu uszkodzi nieodwracalne akumulator oraz może spowodować wybuch. 74 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA OSÓB (Dalej) (35. Dalej) oJeżeli samochód ma stać przez dłuższy czas w warunkach szczególnie zimnych, należy wymontować akumulator i przenieść w ciepłe miejsce; w przeciwnym razie istnieje ryzyko zamarznięcia urządzenia. oPrzy obsłudze akumulatora lub przebywając w jego pobliżu należy chronić zawsze oczy okularami ochronnymi. 36. KOŁA I OPONY o Należy pamiętać, że przyczepność kół samochodu do drogi zależy także od prawidłowego ciśnienia pompowania w oponach. oZbyt niskie ciśnienie spowoduje przegrzanie z możliwością poważnego uszkodzenia opony. oNie należy zamieniać opon po przekątnej przekładając je z prawej strony samochodu na lewą i odwrotnie. oNie należy wykonywać zaprawek malarskich i suszenia obręczy kół ze stopu lekkiego, które wymagają stosowania temperatur wyższych od 150°C. Właściwości mechaniczne obręczy mogą ulec pogorszeniu. oW przypadku użycia kołpaków kół zintegrowanych, mocowanych (za pomocą sprężyn), na obręczy stalowej i opon nie z pierwszego montażu, zakupionych, wyposażonych w "Rim Protector", NIE należy montować kołpaka. Użycie opon i kołpaków kół nieodpowiednich może spowodować spadek ciśnienia w oponie. 37. OBSŁUGA I KONSERWACJA - WYCIERACZKI SZYBY PRZEDNIEJ/WYCIERACZKA SZYBY TYLNEJ o Jazda ze zużytymi piórami wycieraczek stanowi poważne ryzyko, ponieważ ogranicza widoczność w przypadku złych warunków atmosferycznych. 38. OBSŁUGA I KONSERWACJA - WNĘTRZE o Nigdy nie należy stosować - do czyszczenia wewnętrznych części samochodu - produktów łatwopalnych, takich jak eter lub benzyna rektyfikowana. Ładunki elektrostatyczne, które powstają podczas czyszczenia, mogą spowodować pożar. oNie należy trzymać butli aerozolowych w samochodzie: niebezpieczeństwo wybuchu. Butle aerozolowe nie powinny być poddawane działaniu temperatury powyżej 50°C. Wewnątrz samochodu nagrzanego przez słońce temperatura może znacznie przekroczyć tą wartość. 39. DANE TECHNICZNE - ZASILANIE o Niewłaściwie wykonane modyfikacje lub naprawy instalacji elektrycznej, bez uwzględnienia właściwości technicznych instalacji, mogą spowodować nieprawidłowe działanie i zagrozić pożarem. 75 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA Zaleca się uważne przeczytanie poniższych ostrzeżeń. W sytuacjach awaryjnych zaleca się dzwonić na numer zielony podany w Książce gwarancyjnej. Ponadto można połączyć się ze stroną internetową w celu odnalezienia najbliższej ASO Fiata. OSTRZEZENIA DOTYCZACE INTEGRALNOSCI SAMOCHODU 1. KLUCZYKI I CODE CARD o Mocne uderzenia mogą uszkodzić komponenty elektroniczne znajdujące się w kluczyku. W przypadku zmiany właściciela samochodu niezbędne jest, aby nowy właściciel otrzymał wszystkie kluczyki i kartę kodową CODE card. 2. KLIMATYZACJA o W układzie zastosowano czynnik chłodzący R134a, który w razie przypadkowych wycieków nie zanieczyszcza środowiska. Bezwzględnie zabrania się stosować czynnika R12, niekompatybilnego z komponentami tej instalacji. 3. WYCIERACZKI SZYBY PRZEDNIEJ/WYCIERACZKA SZYBY TYLNEJ o Nie należy włączać wycieraczek szyby przedniej, aby oczyścić szybę ze zgromadzonego śniegu lub lodu. W tych warunkach, jeżeli wycieraczki zostaną nadmiernie obciążone, interweniuje układ zabezpieczenia silniczka, który blokuje ich funkcjonowanie nawet na kilka sekund. Jeżeli następnie funkcjonowanie wycieraczek nie zostanie przywrócone, należy zwrócić się ASO Fiata. 4. DACH OTWIERANY o Przy zamontowanych poprzecznych relingach dachowych zaleca się używać dachu otwieranego tylko w pozycji ,,spoiler " . oNie należy otwierać dachu, gdy znajduje się na nim śnieg lub lód: może ulec uszkodzeniu. 5. DACH SKŁADANY o Zabrania sie umieszczania na półce tylnej przedmiotów, które podczas fazy składania dachu mogą go uszkodzić. oZabrania sie umieszczania obciążeń na dachu. oNależy eliminować natychmiast odchody ptaków lub żywicę drzew z dachu, ponieważ mogą spowodować poważne uszkodzenia tkaniny z powodu swoich właściwości żrących. oNie należy używać myjek pod wysokim ciśnieniem. oPrzy użyciu myjek parowych lub stosujących strumienie pary wodnej należy zawsze zachować odpowiednią odległość i nie przekraczać temperatury maksymalnej 60°C. Jeśli dystans jest zbyt mały lub ciśnienie zbyt wysokie istnieje możliwość spowodowania szkód, zmian i przecieków wody. oW przypadku użycia prądownicy wodnej, dysza nie może być kierowana bezpośrednio na występy obwodowe płótna i na nakładkę obwodową szyby tylnej, w przeciwnym przypadku mogą wystąpić przecieki wody. oNie należy nigdy stosować alkoholu, benzyny, produktów chemicznych, detergentów, wywabiaczy plam, wosku, rozpuszczalników i produktów " do mycia i nabłyszczających " . oAby uniknąć tworzenia się plam i zacieków nie należy pozostawiać osadzonego w jednym miejscu mydła, ale spłukać go natychmiast, powtarzając w razie konieczności tę operację. oDla uzyskania optymalnego wyniku końcowego ważne jest, aby produkt impregnujący używany był zgodnie z instrukcjami zawartymi na opakowaniu. oGumowe uszczelki dachu składanego należy myć wyłącznie wodą. W przypadku, gdy zauważymy, że są wyschnięte lub częściowo-sklejone, należy zastosować talk kosmetyczny lub użyć produktów do konserwacji gumy (sprayów silikonowych). 76 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEZENIA DOTYCZACE INTEGRALNOSCI SAMOCHODU (Dalej) 6. SYSTEM EOBD o Jeżeli po przekręceniu kluczyka w położenie MAR, lampka sygnalizacyjna nie zaświeci się lub jeżeli podczas jazdy zaświeci się lub miga (jednocześnie wyświetli się komunikat na wyświetlaczu wielofunkcyjnym rekonfigurowalnym, dla wersji/rynków, gdzie przewidziano), należy zwrócić się możliwie jak najszybciej do ASO Fiata. Funkcjonowanie może zostać zweryfikowane - przy pomocy lampki sygnalizacyjnej specjalnej aparatury - przez funkcjonariuszy kontroli ruchu drogowego. Należy przestrzegać przepisów obowiązujących w kraju, w którym się podróżuje 7. INSTALACJA RADIOODTWARZACZA o W razie potrzeby zainstalowania radioodtwarzacza po nabyciu samochodu, należy najpierw zwrócić się do ASO Fiata, która będzie w stanie określić czy zostanie zachowana trwałość akumulatora. Nadmierny pobór prądu uszkodzi akumulator i może spowodować utratę gwarancji na ten akumulator. 8. TANKOWANIE SAMOCHODU Z SILNIKIEM DIESLA o Do samochodów na olej napędowy należy używać tylko autoryzowanego oleju napędowego, odpowiadającego specyfikacji europejskiej EN590. Uzycie innych produktów lub mieszanek moze uszkodzic nieodwracalnie silnik z konsekwencja utraty gwarancji wyniklych z tych przyczyn. W razie przypadkowego zatankowania innego paliwa nie należy uruchamiać silnika, ale opróżnić całkowicie zbiornik paliwa. Jeżeli silnik został uruchomiony nawet na krótki okres czasu, konieczne jest, poza opróżnieniem zbiornika paliwa, opróżnienie całego układu zasilania. 9. PASY BEZPIECZEŃSTWA - NAPINACZE PASÓW BEZPIECZEŃSTWA o Interwencje, które powodują uderzenia, wibracje lub nagrzanie miejscowe (powyżej 100°C przez maksymalny czas 6 godzin), w strefie napinacza, mogą spowodować jego uszkodzenie lub uaktywnienie; nie spowodują tego takie przypadki jak: wibracje spowodowane nierównością drogi lub przypadkowe pokonywanie małych przeszkód, krawężników, itp. W razie wątpliwości należy zwrócić się do ASO Fiata. 10. WŁĄCZANIE/WYŁĄCZANIE SILNIKA o Zaleca się, w pierwszym okresie użytkowania, nie wymagać od samochodu maksymalnych obciążeń (np. gwałtownie przyspieszać, jechać zbyt długo z maksymalnymi obrotami, ostro hamować, itp.). Gdy silnik jest wyłączony nie należy zostawiać kluczyka w wyłączniku zapłonu w pozycji MAR, aby uniknąć niepotrzebnego poboru prądu i rozładowania akumulatora. oMiganie lampki sygnalizacyjnej przez 60 sekund po uruchomieniu silnika lub podczas przedłużającego się uruchamiania oznacza uszkodzenie w systemie nagrzewania świec żarowych. Jeżeli silnik uruchomi się, można używać samochodu, ale należy zwrócić się - na ile to możliwe - do ASO Fiata. Naciskanie pedału przyspieszenia przed wyłączeniem silnika niczemu nie służy, powoduje jedynie zwiększone zużycie paliwa, a w przypadku silników z turbosprężarką jest szkodliwe. o Kategorycznie należy unikać prostownika do ładowania akumulatora w celu awaryjnego uruchamiania silnika: można wówczas spowodować uszkodzenie systemów elektronicznych i centralek zapłonu i zasilania silnika. 77 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEZENIA DOTYCZACE INTEGRALNOSCI SAMOCHODU (Dalej) 11. UŻYWANIE MANUALNEJ SKRZYNI BIEGÓW I SKRZYNI AUTOMATYCZNEJ o Nie należy jechać z ręką opartą na dźwigni zmiany biegów, ponieważ nawet lekki nacisk przy długiej jeździe może spowodować zużycie wewnętrznych elementów skrzyni biegów. W przypadku awarii skrzyni biegów należy zwrócić możliwie jak najszybciej do ASO Fiata w celu sprawdzenia układu. 12. ŁAŃCUCHY PRZECIWPOŚLIZGOWE o Z zamontowanymi łańcuchami przeciwpoślizgowymi należy utrzymywać umiarkowaną prędkość; nie przekraczać 50 km/h. Unikać dziur w jezdni, nie najeżdżać na krawężniki lub chodniki i nie przejeżdżać długich tras po drogach nie ośnieżonych, aby nie uszkodzić samochodu i nawierzchni drogi. 13. GNIAZDKO PRĄDOWE o Do gniazda można podłączyć akcesoria o mocy nie przekraczającej 180W (maksymalna absorpcja prądu 15A). 14. FILTR OLEJU NAPĘDOWEGO o Obecność wody w układzie zasilania może spowodować poważne uszkodzenie systemu wtrysku i spowodować nieregularne funkcjonowanie silnika. W przypadku zaswiecenia sie lampki sygnalizacyjnej (w niektórych pojawia sie odnosny komunikat na wersjach wraz z lampka sygnalizacyjna wyswietlaczu), nalezy zwrócic sie mozliwie jak najszybciej szybko do ASO Fiata w celu wykonania operacji spuszczenia wody. Jeżeli ta sygnalizacja wystąpi zaraz po zatankowaniu, możliwe jest że do zbiornika paliwa przedostała się woda: w tym przypadku należy wyłączyć natychmiast silnik i skontaktować się z ASO Fiata. 15. ŻARÓWKI I BEZPIECZNIKI o Żarówkę halogenową należy trzymać wyłącznie za część metalową. Jeżeli bańka żarówki zostanie dotknięta dłonią, spowoduje to zmniejszenie intensywności światła oraz może zmniejszyć się jej żywotność. W przypadku niezamierzonego dotknięcia należy przetrzeć bańkę szklaną żarówki szmatką zwilżoną alkoholem i pozostawić do wyschnięcia. oZaleca się, jeżeli to możliwe, wykonywać wymianę żarówek w ASO Fiata. Poprawne funkcjonowanie i ustawienie świateł zewnętrznych jest bardzo ważne dla bezpieczeństwa jazdy i regulowane jest przepisami kodeksu drogowego. oW razie potrzeby umycia komory silnika należy zwracać uwagę, aby nie kierować bezpośrednio strugi wodny na skrzynkę bezpieczników w komorze silnika. 16. WYKAZ CZYNNOSCI OBSLUGI OKRESOWEJ o (Benzínová provedení) W przypadku samochodu eksploatowanego przewaznie w miescie i o przebiegu rocznym w kilometrach ponizej km konieczna jest wymianaoleju silnikowego i filtra co 12 miesiecy. o (Dieselové verze) W przypadku samochodu eksploatowanego przewaznie w miescie nalezy koniecznie wymieniac olej silnikowy i filtr oleju co 12 miesiecy. 17. SPRAWDZANIE POZIOMÓW OSTRZEZENIE: podczas uzupelniania nie nalezy mieszac róznych plynów. wszystkie one nie są kompatybilne między sobą i mogą uszkodzić samochód. oNie należy uzupełniać olejem o właściwościach innych niż te, jakie posiada olej znajdujący się już w silniku. Układ chłodzenia silnika stosuje płyn zapobiegający przed zamarzaniem PARAFLUUP. 78 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA OSTRZEZENIA DOTYCZACE INTEGRALNOSCI SAMOCHODU (Dalej) 18. PARAFLUUP o Aby ewentualnie uzupełnić należy użyć płynu takiego samego jak ten, który znajduje się w układzie chłodzenia. Płynu PARAFLUUP nie należy mieszać z żadnym innym płynem. Jeżeli jednak tak się stanie należy sprawdzić zaistniałą sytuację, unikając absolutnie uruchomienia silnika i skontaktować się z ASO Fiata. oNależy uważać aby płynem hamulcowym, powodującym korozję, nie polać elementów lakierowanych. Jeżeli tak się stanie, należy przemyć natychmiast to miejsce wodą. 19. WYMIANAAKUMULATORA o Nieprawidłowe zamontowanie akcesoriów elektrycznych i elektronicznych może spowodować poważne uszkodzenie samochodu. Jeżeli po zakupieniu samochodu zamierzamy zainstalować dodatkowe akcesoria (zabezpieczenie przed kradzieżą, radiotelefon, itp.), należy zwrócić się do ASO Fiata, która zasugeruje najbardziej odpowiednie urządzenie i ponadto określi konieczność użycia akumulatora o większej pojemności. 79 OSTRZEŻENIA I ZALECENIA Zaleca się uważne przeczytanie poniższych ostrzeżeń. W sytuacjach awaryjnych zaleca się dzwonić na numer zielony podany w Książce gwarancyjnej. Ponadto można połączyć się ze stroną internetową w celu odnalezienia najbliższej ASO Fiata. OSTRZEZENIA DOTYCZACE OCHRONY SRODOWISKA 1. KLUCZYKI o Rozładowane baterie są szkodliwe dla środowiska, dlatego powinny być zbierane do odpowiednich pojemników zgodnie z obowiązującymi przepisami albo mogą być dostarczane do ASO Fiata, która zajmuje się ich złomowaniem. 2. KLIMATYZACJA o W układzie zastosowano czynnik chłodzący R134a, który w razie przypadkowych wycieków nie zanieczyszcza środowiska. Bezwzględnie zabrania się stosować czynnika R12, niekompatybilnego z komponentami tej instalacji. 3. ZESTAW SZYBKIEJ NAPRAWY OPON 'FIX & GO' o W razie przedawnienia należy wymienić butlę zawierającą płynny uszczelniacz. Nie wyrzucać butli i nie zanieczyszczać środowiska płynnym uszczelniaczem. Utylizować zgodnie z normami międzynarodowymi i lokalnymi. 4. OBSŁUGA I KONSERWACJA - SPRAWDZANIE POZIOMÓW o Zużyty olej silnikowy i wymieniony filtr oleju zawierają substancje szkodliwe dla środowiska. Odnośnie do wymiany oleju i filtra oleju zalecamy zwrócić się do ASO Fiata, która posiada urządzenia do zbierania zużytego oleju i filtra oleju z poszanowaniem ochrony środowiska i norm prawnych. oAkumulatory zawierają substancje bardzo szkodliwe dla środowiska. Aby wymienić akumulator należy zwrócić się do ASO Fiata, która wyposażona jest w urządzenia do utylizacji zużytych akumulatorów z poszanowaniem ochrony środowiska i przepisów prawnych. 5. OBSŁUGA I KONSERWACJA - KAROSERIA o Detergenty zanieczyszczają wodę. Dlatego samochód należy myć w miejscach wyposażonych w systemy do gromadzenia i oczyszczania płynów stosowanych do mycia. 80 Services - Customer biles Automo ering Fiat Group no (Italia) rvice Engine lvera - Tori rvices - Se 5 - 10040 Vo Technical Se i, re G. Agnell Largo Senato Wydanie 1 - 9/2010 Druk N. 603. POLSKI Dane zawarte w niniejszej publikacji mają jedynie charakter informacyjny. Firma FIAT zastrzega sobie prawo do modyfikacji modeli i wersji przedstawionych w tej broszurze w dowolnym czasie z przyczyn technicznych i handlowych. Pytania należy kierować do lokalnych dealerów marki FIAT. Wydrukowano na papierze makulaturowym bez zawartości chloru.
dolnego odcinka poziomego w nachylony pod kątem 45O, którego położenie w płaszczyźnie poziomej jest regulowane; H – mierzona od podłoża wysokość położenia na ekranie punktu
Opublikowano: 2018-09-09T06:29:54 A. Zwiększone zużycie paliwa. B. Zwiększone zużycie żarówek. C. Oślepianie kierujących nadjeżdżających z przeciwka. Wyjaśnienie tego pytania: Pytanie intuicyjne. Źle ustawione światła to takie, które świecą nie tam gdzie trzeba. Id tego pytania = q_496 ArtykułyZasady przeprowadzania państwowego, teoretycznego egzaminu na zaskakujące sytuacje i niespodzianki na drodze, przez które oblejesz egzamin na prawo jazdy!Kompendium wiedzy, czyli wszystko co musisz wiedzieć przed egzaminem państwowym na prawo jazdy!O jakim niebezpieczeństwie ostrzega przedstawiony znak pionowy?Jaka jest dopuszczalna minimalna głębokość bieżnika w oponie niewyposażonej we wskaźnik granicznego jej zużycia?Z jaką maksymalną prędkością wolno Ci poruszać się na obszarze zabudowanym oznakowanym w sposób widoczny na zdjęciu?Kierujesz samochodem osobowym. Z jaką maksymalnie dopuszczalną prędkością, masz prawo poruszać się na tej drodze za tym znakiem?Czy w tej sytuacji masz prawo użyć sygnału dźwiękowego, aby nakłonić kierującego pojazdem jadącym przed Tobą do szybszego opuszczenia skrzyżowania?Czy w czasie postoju pojazdu w nocy na nieoświetlonej jezdni masz obowiązek używać świateł pozycyjnych lub postojowych?Czy w tej sytuacji masz prawo używać świateł do jazdy dziennej?Czy w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza wolno Ci jechać z włączonymi światłami do jazdy dziennej?Czy w tej sytuacji zbliżasz się do drogi z pierwszeństwem?Zamierzasz skręcić w lewo. Czy w tej sytuacji masz obowiązek zbliżyć się do środka jezdni?Czy na drodze za tym znakiem możesz zawrócić?Czy w tej sytuacji zbliżasz się do drogi z pierwszeństwem?Czy jadąc na wprost, masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa kierującemu motocyklem, który skręca w lewo?Czy w tej sytuacji masz prawo przejechać przez przejście dla pieszych?Czy w tej sytuacji kontynuując jazdę masz obowiązek sygnalizować zamiar zmiany pasa ruchu?Czy w tej sytuacji zbliżasz się do drogi z pierwszeństwem?Czy w tej sytuacji masz pierwszeństwo przed pieszymi?Czy w tej sytuacji masz pierwszeństwo przed pieszymi?Jaki tor jazdy powinieneś obrać w początkowej fazie pokonywania pokazanego zakrętu w lewo?Czy w tej sytuacji masz prawo wjechać na skrzyżowanie, jeżeli zamierzasz jechać na wprost?Czy ten znak zabrania Ci wyprzedzać motocykle jednośladowe?W tej sytuacji wolno Ci kontynuować jazdę?Czy w tej sytuacji masz pierwszeństwo przed pojazdem nadjeżdżającym z prawej strony?Czy w tej sytuacji masz prawo kontynuować wyprzedzanie?Zamierzasz skręcić w prawo. Czy masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z lewej strony?Jak ustawisz fotel kierującego przed rozpoczęciem jazdy pojazdem?Którą z wymienionych czynności powinieneś wykonać, aby płynnie ruszyć z miejsca?Do czego może doprowadzić zbyt mocne hamowanie samochodu osobowego niewyposażonego w system ABS?Która z widocznych na ilustracji lampek kontrolnych informuje o włączonych światłach mijania?Czy w przedstawionej sytuacji jesteś ostrzegany o dwóch niebezpiecznych zakrętach, z których pierwszy jest w lewo?W którym momencie wciśniesz pedał sprzęgła, gdy jadąc z dużą prędkością samochodem osobowym, planujesz wykonać manewr hamowania?Z jaką maksymalną dopuszczalną prędkością wolno Ci jechać po drodze za tymi znakami, jeśli holujesz inny samochód osobowy?Jakiej metody hamowania użyjesz, w przypadku awarii ABS-u na śliskiej nawierzchni?Czy w przedstawionej sytuacji masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pojazdom znajdującym się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym?Zamierzasz skręcić w lewo. Czy masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z lewej strony?Czy w tej sytuacji wolno Ci użyć ostrzegawczego sygnału dźwiękowego?W jaki sposób powinieneś hamować awaryjnie samochodem osobowym wyposażonym w układ przeciwblokujący (ABS)?Czy w przedstawionej sytuacji jesteś ostrzegany o miejscu, w którym rowerzyści wjeżdżają na jezdnię lub przez nią przejeżdżają?Czy w tej sytuacji masz pierwszeństwo przed pojazdem, który jedzie z przeciwnego kierunku i skręca w lewo?Czy taka postawa policjanta oznacza, że masz prawo skręcić w prawo?Zamierzasz skręcić w lewo na skrzyżowaniu. Czy masz obowiązek ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu z przeciwnego kierunku na wprost?Czy holowany pojazd ma wpływ na pole widzenia kierowcy?Która z wymienionych usterek, uniemożliwia bezpieczne używanie samochodu w ruchu drogowym?Które z wymienionych zachowań wobec rannego w wypadku, może skutkować odpowiedzialnością karną?Który z wymienionych czynników ma bezpośredni wpływ na długość całkowitej drogi zatrzymania samochodu osobowego?W którym z wymienionych przypadków, używanie samochodu osobowego nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego?Jak długo należy ręcznie stabilizować głowę poszkodowanego z podejrzeniem urazu kręgosłupa szyjnego?Czy w przedstawionej sytuacji jadąc dalej na wprost przez najbliższe skrzyżowanie masz pierwszeństwo przed pojazdami nadjeżdżającymi z prawej strony?Czy w tej sytuacji wolno Ci wyprzedzić pojazd?Czy w tej sytuacji wolno Ci skręcić na parking znajdujący się po lewej stronie drogi?Czy jadąc samochodem (bez przyczepy) o rzeczywistej masie całkowitej 3 t wolno Ci wjechać za ten znak?Czy w tej sytuacji masz obowiązek umożliwić pieszemu przejście przez jezdnię?Czy w tej sytuacji wolno Ci zrezygnować z użycia kierunkowskazu zanim zmienisz pas ruchu?Czy wolno Ci zawrócić na najbliższym skrzyżowaniu?6451 Jaki może być skutek nieprawidłowo ustawionych reflektorów świateł mijania? 7517 Widoczna niebieska lampka kontrolna informuje Cię o włączeniu świateł: 7518 Co należy sprawdzić, gdy lampka kontrolna kierunkowskazów zaczęła migać dużo szybciej? W poprzedniej części niniejszego opracowania, które ma na celu omówienie zagadnień związanych z prawami i obowiązkami poszkodowanego na etapie postępowania likwidacyjnego, poruszane były zagadnienia związane z definicją postępowania likwidacyjnego oraz skutkiem i formą zgłoszenia szkody. W tej części artykułu poruszone zostaną zagadnienia oraz wątpliwości praktyczne występujące na etapie likwidacji szkód komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (dalej: OC Żądanie dokumentacji w trakcie likwidacji szkody Kontynuując omawianie procesu likwidacji szkody, warto zwrócić uwagę na pozostałe czynności, które przeprowadzane są na skutek złożenia zawiadomienia o szkodzie przez poszkodowanego lub uprawnionego. Jak wynika z treści przepisu art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 950), po otrzymaniu zawiadomienia o zajściu zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową, w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, zakład ubezpieczeń informuje o tym ubezpieczającego lub ubezpieczonego, jeżeli nie są oni osobami występującymi z tym zawiadomieniem, oraz podejmuje postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia, a także informuje osobę występującą z roszczeniem pisemnie lub w inny sposób, na który osoba ta wyraziła zgodę, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości świadczenia, jeżeli jest to niezbędne do dalszego prowadzenia postępowania. Ubezpieczyciel nie może obowiązku ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności przerzucać na inne podmioty i biernie oczekiwać na potwierdzenie okoliczności zdarzenia przez sprawcę lub na wynik postępowania karnego. Powyższy przepis statuuje początek postępowania likwidacyjnego oraz nakłada związane z tym obowiązki na zakład ubezpieczeń. Przede wszystkim ubezpieczyciel zobowiązany jest wszcząć postępowanie likwidacyjne najpóźniej w terminie 7 dni od daty otrzymania zawiadomienia, podjąć w tym czasie działania w celu ustalenia okoliczności zdarzenia, wysokości i zasadności świadczeń zgłoszonych przez poszkodowanego oraz – co najważniejsze – przekazać poszkodowanemu informację, jakie dokumenty są niezbędne w celu dalszej likwidacji szkody. Oczywiście zakres żądanych dokumentów zależy od indywidualnych okoliczności faktycznych zdarzenia, rodzaju ubezpieczenia oraz rodzaju szkód, które zostały zgłoszone. Należy jednak pamiętać, że zakład ubezpieczeń nie powinien żądać od poszkodowanego dokumentów, których uzyskanie wiązałoby się dla poszkodowanego z nadmiernymi trudnościami lub kosztami. Ubezpieczyciel nie powinien również żądać od poszkodowanego dokumentacji, którą mógłby uzyskać, korzystając ze swoich uprawnień określonych w ustawie o działalności ubezpieczeniowej. Na podstawie skarg napływających do Biura Rzecznik Ubezpieczonych można zauważyć pewną tendencję. Otóż zakłady ubezpieczeń w toku likwidacji szkód z ubezpieczenia OC coraz częściej uzależniają wykonywanie dalszych czynności likwidacyjnych od uzyskania potwierdzenia okoliczności faktycznych zdarzenia od sprawcy, konieczności otrzymania notatki policyjnej z miejsca zdarzenia, wyniku toczącego się postępowania w sprawie o wykroczenie bądź postępowania karnego. Takie działanie nie zasługuje na aprobatę Rzecznika Ubezpieczonych, bowiem jak wskazano w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 roku (sygn. akt V CKN 1134/00), obowiązek wypłaty przez zakład ubezpieczeń odszkodowania z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, który wyrządził szkodę, powstaje z chwilą najwcześniejszego, jak to możliwe, wyjaśnienia przez zakład ubezpieczeń okoliczności wypadku. Zakład ten bowiem, zgodnie art. 817 ma obowiązek, po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku, ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, to znaczy aktywnego, samodzielnego wyjaśnienia okoliczności wypadku i wysokości szkody. Nie może obowiązku tego przerzucać na inne podmioty i biernie oczekiwać na potwierdzenie okoliczności zdarzenia przez sprawcę lub na wynik postępowania karnego. Roszczenie o zwrot kosztów ekspertyzy może okazać się uzasadnione, jeżeli zostanie za pomocą tej ekspertyzy wykazane, że ubezpieczyciel nieprawidłowo ocenił rozmiar szkody. Ubezpieczyciel nie powinien również oczekiwać na wynik postępowania w sprawie o wykroczenie bądź też na konieczność uzyskania potwierdzenia okoliczności zdarzenia przez sprawcę w sytuacji, gdy może ustalić okoliczności zdarzenia i odpowiedzialność na podstawie innej dokumentacji, takiej jak np.: pisemne oświadczenie złożone przez sprawcę na miejscu zdarzenia, zeznania świadków, notatka policyjna, oględziny pojazdów. Należy pamiętać, że ustalenie odpowiedzialności za szkodę jest obowiązkiem ubezpieczyciela, tym samym nie może on bezpodstawnie przerzucać go na poszkodowanego. Oględziny W praktyce w ciągu kilku dni po otrzymaniu zawiadomienia o szkodzie zakłady ubezpieczeń dokonują oględzin uszkodzonego pojazdu mechanicznego, które są przeprowadzane przez pracowników towarzystw ubezpieczeniowych w oparciu o specjalistyczne programy typu Audatex czy Eurotaxglass’s. Jeżeli ktoś na etapie oględzin nie zgadza się z zakresem uszkodzeń bądź wyliczeniami zaproponowanymi przez likwidatora działającego na rzecz zakładu ubezpieczeń. powinien wstępnie zasygnalizować swoje zarzuty likwidatorowi oraz poinformować o tym fakcie ubezpieczyciela. Gdyby pierwsze oględziny zostały sporządzone nierzetelnie lub nieprofesjonalnie, to poszkodowany powinien zażądać od zakładu ubezpieczeń niezwłocznego przeprowadzenia ponownych oględzin. W sytuacji gdyby takie oględziny nie zostały dokonane, to poszkodowany powinien zlecić wykonanie ekspertyzy bądź kosztorysu podmiotowi trzeciemu (np. niezależnemu rzeczoznawcy) oraz zażądać jednocześnie od ubezpieczyciela zwrotu kosztów poniesionych na rzeczoną ekspertyzę lub kosztorys – oczywiście jedynie w wypadku, gdy kosztorys ten wykaże, że ubezpieczyciel dokonał błędnych wyliczeń podczas pierwszych oględzin pojazdu. Zgodnie bowiem z treścią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r. (sygn. akt III CZP 75/11) uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). W związku z powyższym roszczenie poszkodowanego o zwrot kosztów poniesionych tytułem zlecenia sporządzenia ekspertyzy może okazać się uzasadnione, jeżeli zostanie za pomocą tej ekspertyzy wykazane, że ubezpieczyciel nieprawidłowo ocenił rozmiar szkody. Istotą bezgotówkowego rozliczenia jest to, że poszkodowany oddaje pojazd do warsztatu naprawczego, a warsztat na mocy pełnomocnictwa bądź cesji kontaktuje się z ubezpieczycielem na etapie likwidacji szkody i dochodzi od niego należnych kosztów naprawy. Metody likwidacji szkód komunikacyjnych Na przykładzie praktyki związanej z likwidacją szkód komunikacyjnych z ubezpieczenia OC możemy wyróżnić trzy metody rozliczenia szkody: kosztorysowa, fakturowa, bezgotówkowa. Kosztorys jest dokumentem prywatnym, który zawiera przewidywane koszty naprawy uszkodzonego pojazdu. Kosztorys sporządzany jest najczęściej przez warsztat naprawczy, likwidatora towarzystwa ubezpieczeniowego bądź też niezależnego rzeczoznawcę. Funkcjonujące w praktyce programy komputerowe, które są wykorzystywane do sporządzenia kosztorysu zawierającego koszty naprawy, to Eurotaxglass’s oraz Audatex. Kosztorys przedstawia informacje o zakresie i sposobie naprawy, rodzaju części użytych do naprawy, wysokości stawek za roboczogodziny, długości prac naprawczych, ilości materiału lakierniczego użytego do naprawy itp. Warto zwrócić uwagę, że w orzecznictwie zarówno sądów powszechnych, jak i Sądu Najwyższego przeważa pogląd, iż rozliczenie kosztorysowe jest wystarczającym i zupełnym dokumentem, który przedstawia faktycznie poniesioną szkodę. Warto chociażby zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2002 r. (sygn. akt. V KN 1273/00), gdzie wskazano, że roszczenie o świadczenie należne od zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego, czy naprawa faktycznie została dokonana. Jeśli zatem naprawa samochodu i rzeczywiste poniesienie kosztów z tego tytułu nie są warunkami koniecznymi do dochodzenia odszkodowania, to nie sposób podzielić poglądu, iż koszty naprawy określone przez specjalistyczny warsztat nie mogą być miernikiem służącym do ustalenia odszkodowania należnego powodowi, gdyż ten nie dokonał naprawy samochodu. W związku z powyższym warunkiem wypłaty świadczenia nie może być faktycznie dokonanie naprawy pojazdu poszkodowanego. Odszkodowanie powinno zostać ustalone i wypłacone na podstawie rozliczenia kosztorysowego, chyba że poszkodowany w sposób wyraźny wyrazi zgodę na likwidację szkody na podstawie faktury bądź rachunku potwierdzającego naprawę. Jednakże rozliczenie na podstawie faktur bądź rachunków pociąga za sobą pewne ryzyko dla osób poszkodowanych. Rzecznik Ubezpieczonych zaobserwował niepokojącą praktykę polegającą na tym, iż ubezpieczyciele odręcznie skreślają ceny części bądź kwoty podanych kosztów naprawy na kosztorysach lub fakturach przedstawianych zarówno przez poszkodowanych, jak i warsztaty naprawcze. Ta bezzasadna praktyka została w sposób szczegółowy opisana w raporcie Rzecznika Ubezpieczonych z 2014 r. Orzecznictwo Sądu Najwyższego a praktyka likwidacji szkód komunikacyjnych. Działania takie oczywiście nie znajdują uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów, które stanowią, iż jeżeli zakład ubezpieczeń odmawia uznania w całości lub części roszczeń, powinien przedstawić poszkodowanemu stosowne uzasadnienie faktyczne oraz podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania (art. 14 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, PBUK i UFG w zw. z art. 16 ust. 3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej). Warto w tym miejscu zaznaczyć, że pismo przesyłane do poszkodowanego zawierające stanowisko odmowne, powinno spełniać następujące warunki formalne i merytoryczne: Termin – poszkodowany powinien otrzymać stosowne pismo od ubezpieczyciela w terminie 30 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie. Uzasadnienie częściowej lub całkowitej odmowy – pismo powinno zawierać opis okoliczności faktycznych, jak również wskazanie podstawy prawnej, w oparciu o którą ubezpieczyciel podjął określone stanowisko. Wskazanie przyczyn, w oparciu o które ubezpieczyciel odmawia wiarygodności dowodom przedstawionym przez uprawnionego. Przykładowo jeżeli poszkodowany przedstawia ekspertyzę niezależnego rzeczoznawcy, która zawiera określoną wysokość kosztów naprawy, to ubezpieczyciel, odmawiając uznania roszczeń poszkodowanego, powinien przedstawić na piśmie stanowisko, w którym uzasadni brak akceptacji kosztorysu poszkodowanego. Na marginesie warto przypomnieć, że w pkt Wytycznych dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych przyjętych przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 16 grudnia 2014 r. wskazano, że w przypadku zakwestionowania przez ubezpieczyciela wyliczenia kosztów naprawy pojazdu zawartych w kosztorysie sporządzonym przez rzeczoznawcę lub warsztat naprawczy na zlecenie uprawnionego, zakład ubezpieczeń powinien uzasadnić, na jakiej podstawie przyjął, że kosztorys jest nieprawidłowy. Pouczenie – w piśmie skierowanym do osoby zgłaszającej roszczenie ubezpieczyciel powinien zawrzeć stosowne pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w drodze powództwa cywilnego przed sądem powszechnym. Przejrzysta, jednoznaczna treść oraz należyte i rzeczowe uzasadnienie stanowiska – warunek ten należy wyprowadzić z treści art. 355 § 2 w zw. z art. 354 Ubezpieczyciel powinien zadbać o to, aby pismo kierowane do poszkodowanego zawierało wszelkie wskazane wyżej elementy, a dodatkowo było sporządzone w sposób profesjonalny, merytoryczny oraz czytelny z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy niebędącego profesjonalistą. Poszkodowani często decydują się również na tzw. bezgotówkową metodę likwidacji szkody. Istotą bezgotówkowego rozliczenia jest to, że poszkodowany oddaje pojazd do warsztatu naprawczego, a warsztat na mocy udzielonego pełnomocnictwa bądź cesji wierzytelności kontaktuje się bezpośrednio z ubezpieczycielem na etapie likwidacji szkody i dochodzi od niego należnych kosztów naprawy. W takim przypadku rozliczenie może nastąpić zarówno na podstawie kosztorysu (np. sporządzonego przez warsztat i przesłanego ubezpieczycielowi do akceptacji) bądź na podstawie faktur wystawionych przez warsztat. Art. 461 § 1 nie może stanowić podstawy do zatrzymania całego pojazdu z powodu nieuregulowania należności za naprawę. W razie wyboru opisywanej metody między poszkodowanym a warsztatem naprawczym powstaje stosunek zobowiązaniowy na podstawie zawartej umowy o naprawę pojazdu. Na marginesie należy zaznaczyć, iż w wykładni przepisów pojawiła się wątpliwość co do charakteru umowy o naprawę pojazdu. Dotyczy ona kwestii, czy jest to umowa o dzieło, czy też umowa mieszana z elementami umowy zlecenia bądź umowy przechowania. Wątpliwość ta została poniekąd rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy, który w orzeczeniu z dnia 25 listopada 2004 r. (sygn. akt V CK 235/04) wskazał, że umowa o oddanie samochodu do naprawy jest umową mieszaną, do której stosować należy przepisy umowy o dzieło i umowy przechowania. Stanowisko to zostało również wyrażone w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2013 r. (sygn. akt I ACa 1150/12). W związku z powyższym pomiędzy poszkodowanym a warsztatem zawierana jest stosowna umowa, co rodzi określony stosunek prawny, natomiast między warsztatem a ubezpieczycielem powstaje kolejny stosunek prawny, którego charakter zależny jest od tego, czy warsztat naprawczy występuje w roli pełnomocnika, czy też nabywcy wierzytelności. Wśród skarg bądź problemów pojawiających w zapytaniach mailowych i podczas rozmów prowadzonych z poszkodowanymi dzwoniącymi na infolinię najczęściej pojawiają się kwestie związane z ustaleniem wartości kosztów naprawy oraz różnicą w wysokości kosztów naprawy pojazdu ustalonych przez ubezpieczyciela oraz warsztat naprawczy. Jak już uprzednio wspomniano, w praktyce stosowany jest model postępowania, w którym warsztat naprawczy ustala na podstawie kosztorysu przewidywaną wartość i zakres prac, a ubezpieczyciel dokonuje akceptacji kosztów naprawy. Zdarza się jednak, że ubezpieczyciele pomniejszają koszty naprawy zaproponowane przez warsztat naprawczy, stosując potrącenia amortyzacyjne cen części zamiennych i zaniżone stawki bądź też skreślają (bez żadnego uzasadnienia merytorycznego) odręcznie wartości przedstawione w kosztorysie i wpisują do tego dokumentu własne stawki ustalone w sposób jednostronny, bez uzgodnienia z warsztatem naprawczym. W razie sporu powstałego na etapie postępowania likwidacyjnego i braku woli po stronie ubezpieczyciela zaakceptowania kosztów naprawy często zdarza się, że warsztaty naprawcze działające jako pełnomocnicy występują do poszkodowanych z roszczeniem o dopłatę kosztów naprawy, które nie zostały uznane przez zakład ubezpieczeń. Wówczas poszkodowany na mocy umowy zawartej z warsztatem naprawczym zobowiązany jest do dokonania dopłaty za naprawę pojazdu i powinien zwrócić się do ubezpieczyciela z roszczeniem zwrotnym o zapłatę kwoty, którą zobowiązany był pokryć ubezpieczyciel w ramach swojej odpowiedzialności gwarancyjnej. Na marginesie należy zaznaczyć, że warsztaty naprawcze stosują bezpodstawnie prawo zatrzymania pojazdu przeznaczonego do naprawy do czasu uzyskania zapłaty całości kosztów naprawy przez poszkodowanego. Takie działanie nie znajduje oparcia w przepisach, bowiem jak wskazano w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt I ACa 1074/12), treść prawa zatrzymania regulowanego art. 461 § 1 nie może stanowić podstawy do zatrzymania całego pojazdu z powodu nieuregulowania należności za naprawę, gdyż wynagrodzenie za naprawę samochodu nie jest nakładem na rzecz w rozumieniu tego przepisu. Należy mieć na uwadze, że mimo licznych obowiązków nałożonych ustawą na ubezpieczyciela dokonującego czynności likwidacji szkody również poszkodowany powinien współpracować z zakładem ubezpieczeń na etapie likwidacji szkody w pojeździe i przedstawić w miarę możliwości żądane przez ubezpieczyciela dokumenty oraz udostępnić uszkodzony pojazd do oględzin. Wszystkie zaprezentowane sposoby rozliczenia szkody mogą zostać wykorzystane w sposób efektywny oraz ułatwić ustalenie wysokości świadczenia odszkodowawczego i jego wypłatę. Jednakże zaprezentowane wyżej przykładowe nieprawidłowości, których dopuszczają się ubezpieczyciele, bezpodstawnie i niepotrzebnie uniemożliwiają poszkodowanym przejście w sposób sprawny i bezproblemowy przez procedurę likwidacji szkody. Re: awaria układu poziomowania reflektorów (IL) Kubah44 pisze: Ale przetwornice są w reflektorze to one odpowiadają ze te błędy a nie diody, które są w reflektorze. ASO ma takie procedury, że nie ma czegoś takiego jak wymiana przetwornicy. Według ASO jest to integralna część lampy.
Witam, 4 ponad tygodnie temu doszło do złamania V kości śródręcza prawej ręki z niewielkim dłoniowym zagięciem odłamów bez przemieszczenia. Poza tym radiologicznie bez zmian. Przez pierwsze dwa tygodnie myślałem, że to stłuczenie następnie otrzymałem gips, który zdjąłem po 11 dniach. Martwi mnie, że ręka czasem piecze i boli staram się nie używać jej za bardzo ewentualnie do niedużego wysiłku. Co może być przyczyną czy to jakiś stan zapalny to pieczenie i palenie dłoni? Do kogo się z tym udać ortopeda czy neurolog? Jest szansa, że to minie, bo przed złamaniem ręką była w pełni sprawna i nigdy nic takiego się nie działo. MĘŻCZYZNA, 26 LAT ponad rok temu Trening na zdrowy kręgosłup Coraz więcej osób zmaga się z wadami postawy. Wszystko przez siedzący tryb życia. Jeździmy samochodem, potem pracujemy przed komputerem, a nasze plecy cierpią. Sprawdź, jakie ćwiczenia wzmocnią kręgosłup. Szanowny Panie, proszę udać się do ortopedy 0 Nasi lekarze odpowiedzieli już na kilka podobnych pytań innych znajdziesz do nich odnośniki: Co mogą znaczyć takie objawy po zdjęciu gipsu? – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk Jak leczyć złamanie V kości śródręcza? – odpowiada Lek. Tomasz Budlewski Dlaczego mały palec przy zginaniu ręki w pięść chowa się pod palec serdeczny po złamaniu V kości śródręcza? – odpowiada Aleksander Ropielewski Złamanie kości śródręcza prawej dłoni bez przemieszczenia – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk Czy na złamanie trzonu V kości śródręcza lewej ręki można założyć ortezę? – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk Samodzielne zdjęcie opatrunku gipsowego po urazie kości ręki – odpowiada Dr n. med. Szymon Kujawiak Stłuczenie dłoni w pracy a opuchlizna – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk Czy opóźnienie założenia gipsu może mieć wpływ na złamanie? – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk Złamanie podgłowowe V kości śródręcza z kątowym ustawieniem odłamu – odpowiada Dr n. med. Mariusz Pytlasiński Co oznacza bolesność ręki po złamaniu? – odpowiada Lek. Tomasz Kowalczyk artykułyAutomatyczne włączanie świateł to prosty system, działający w oparciu o mierzący natężenie światła czujnik zmierzchu. Dzięki niemu światła mijania są automatycznie uruchamiane w momencie gdy zapada zmrok lub auto wjedzie do tunelu. Sprawność działania tego urządzenia jest uzależniona od jego czułości. Warto też pamiętać
W wyniku inwentaryzacji stwierdziliśmy różnice między stanem księgowym a rzeczywistym towarów. W jaki sposób należy je rozliczyć i zaksięgować? RADAW trakcie czynności inwentaryzacyjnych ustala się różnice między stanem rzeczywistym składników majątku a ich stanem wykazanym w księgach rachunkowych. Ponieważ sposób rozliczania ujawnionych w toku inwentaryzacji niedoborów i nadwyżek zależy od ich przyczyn, trzeba je najpierw wyjaśnić, a dopiero potem można przystąpić do ich rozliczania. Różnice inwentaryzacyjne rozlicza się w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, którego dotyczy inwentaryzacja. UZASADNIENIEJednostki przeprowadzają inwentaryzację na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Stwierdzone w wyniku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym składników majątku a ich stanem wynikającym z zapisów księgowych mogą stanowić niedobory lub nadwyżki. Niedobory występują wówczas, gdy rzeczywisty stan ilościowy i wartościowy jest niższy od stanu wynikającego z ewidencji księgowej. W przypadku zaistnienia odwrotnej sytuacji powstałe różnice są nadwyżką. Do rozliczenia różnic stwierdzonych w toku inwentaryzacji służy konto „Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek”. Przyczyny powstawania niedoborów mogą być różne:• niedobory powstałe w wyniku błędów ewidencyjnych lub omyłkowego wydania z magazynu, możliwe do skompensowania z nadwyżkami, • niedobory naturalne, wynikające z właściwości np. fizykochemicznych materiałów i towarów, mieszczące się w granicach norm, • niedobory przekraczające ustalone normy ubytków, niewynikające z winy osób odpowiedzialnych (niedobory niezawinione),• niedobory powstałe na skutek zdarzeń losowych,• niedobory powstałe z winy osób odpowiedzialnych (niedobory zawinione).Głównymi przyczynami nadwyżek inwentaryzacyjnych najczęściej jest niewłaściwa ewidencja lub błędne wydania z podstawie protokołu inwentaryzacyjnego niedobory zostaną ujęte na stronie Wn konta „Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek”, przy jednoczesnym zmniejszeniu stanu korespondującego konta bilansowego. Nadwyżki ujmuje się na stronie Ma tego samego konta, zwiększając stan odpowiednich aktywów. Po ustaleniu przyczyn ich powstania następuje przeksięgowanie i obciążenie konta wynikowego – kosztowego (koszty operacyjne, pozostałe koszty operacyjne lub straty nadzwyczajne) lub bilansowego. Niezawinione niedobory można skompensować z nadwyżką stwierdzoną w toku tej samej inwentaryzacji i dotyczącą tej samej grupy wyniku inwentaryzacji w jednostce stwierdzono niedobory i nadwyżki towarów ewidencjonowanych w cenach zakupu aby zobaczyć gospodarcze:1. Ujawnienie niedoboru towaru A 12 0002. Ujawnienie nadwyżki towaru B 22003. Rozliczenie niedoboru towaru A:a) ubytki naturalne w granicach norm i limitów 4800b) niedobory niezawinione powyżej norm i ubytków 2100d) niedobory zawinione przez pracownika 500e) niedobory zawinione i nieuznane przez pracownika (pozew do sądu) 500f) kompensata niedoborów i nadwyżek 2200Konto „Rozliczenie niedoborów szkód i nadwyżek” nie wykazuje salda końcowego. Grażyna Vossasystent w Katedrze Rachunkowości WSB w Toruniu• art. 26, art. 27 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – z 2002 r. Nr 76, poz. 694; z 2005 r. Nr 267, poz. 2252 Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE
Tymczasem w Wielkiej Brytanii ruch jest lewostronny, a co za tym idzie asymetria reflektorów zachodzi w sposób odwrotny w którym to lewy reflektor świeci na wprost, a ten prawy załamuje się pod kątem. W ten sposób auta brytyjskie w nocy potrafią oślepiać kierowców na drogach z ruchem prawostronnym.
MDE2.
